تاریخ فکر توسعه در ایران

جنگ های ایران و روس در ابتدای قرن ۱۹ اولین برخورد ایرانیان با تمدن جدیدی بود که شالوده آن را «مدرنیته » تشکیل می داد، قرار گرفتن در مقابل «دیگری » و در «خود » نگریستن آغازی بود بر ورود مسئله تجدد بر منظومه فکر ایرانی و درگیری نظری و عملی با مدرنیته به عنوان جوهر تمدن مغرب زمین. مشروطیت که در آغاز طلیعه رسیدن به زمان و عصر پیشرفت و ترقی پنداشته می شد، با از دست رفتن اقتدار حکومت مرکزی و نا کارآمدی دولت و مجلس، به همراه تاخت و تاز دول خارجی و بروز هرج و مرج در کشور، امید از دست رفته ای شد. با کودتای ۱۲۹۹ و برآمدن رضا شاه و تشکیل دولت مدرن (شبه مدرن)، به همراه شکل گیری دستگاه دیوان سالار (بوروکراسی) مدرن در ایران گامی بلند و مهم در راستای گسترش اندیشه توسعه در کشور برداشته شد، این نوشتار مروری اجمالی بر فرایند توسعه در ایران از دوره پهلوی اول تا انقلاب ۵۷ است. توسعه در کلی ترین کاربرد آن، یکی از صور تهای خاص تغییر و دگرگونی است. توسعه، تغییر هدف دار برای حصول به هدفیخاص است. جامعه به مثابه فرد مراحل گوناگونی از رشد و تکامل را طی می کند تا به حد مشخصی از بلوغ فیزیکی و فکری برسد. درتوسعه سیاسی، باید نقطه شروع و پایان فرایند را مشخص و میزان توسعه نیافتگی سیاسی را تعیین کرد.