بررسی روابط صفات فنولوژیک و زراعی بر عملکرد دانه ارقام گندم تحت شرایط نرمال و تنش خشکی از طریق رگرسیون چندگانه

با توجه به مشکلات کمبود آب در مناطق مورد کشت گندم در ایران اصلاح گندم برای مقاومت به تنش خشکی امری اجتناب ناپذیر است . همچنین به دلیل پایین بودن وراثت پذیری عملکرد دانه گزینش برای مقاومت به خشکی در نسل های در حال تفکیک باید بر اساس مؤلفه های آن انجام گیرد . در این راستا آزمایش فاکتوریلی با دو فاکتور رقم ( 10 رقم) و آبیاری (شاهد و تنش خشکی) بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی زنجان انجام گرفت . همبستگی ساده بین صفات زراعی و فنولوژیک و تأثیر آن ها بر عملکرد دانه از طریق رگرسیون گام به گام مورد بررسی قرار گرفت . با توجه به نتایج حاصل می توان اظهار داشت که گیاه می تواند با کاهش ارتفاع بوته روی اندام های زایشی به ویژه تعداد سنبله سرمایه گذاری بیشتری نماید . همچنین افزایش طول دوره پر شدن دانه با تأثیر بر وزن هزار دانه باعث افزایش عملکرد دانه و در نتیجه شاخص برداشت و کارایی مصرف آب به ویژه در شرایط تنش خشکی شد . از بین صفات مورد مطالعه بیوماس در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و تعداد سنبله بارور در بوته، در شرایط نرمال و تنش خشکی بر عملکرد دانه تأثیر مثبت داشتند و بیشترین اثر مثبت مربوط به تعداد سنبله بارور در بوته بود. همچنین، با توجه به نتایج حاصل باید برای افزایش عملکرد تحت تنش خشکی گزینش منفی برای صفات روز تا سنبله دهی و روز تا گلدهی صورت گیرد.

کلیدواژه ها:

صفات فنولوژیک ، صفات زراعی ، عملکرد دانه ، شرایط نرمال ، شرایط تنش خشکی و رگرسیون چند گانه