بررسی امکان افزایش تحمل به یخ زدگی درگیاهچه چغندرقند تحت شرایط دمای پائین و تنش خشکی

کاشت چغندرقند در زمانی انجام می شود که جوانه زنی و سبز شدن آن در شرایط دمای پائین صورت می گیرد، بعد از سبز شدن نیز احتمال بروز یخب ندانه ای دیررس بهاره و خسارت یخ زدگی وجود دارد . بنابر این به منظور بررسی احتمال افزایش تحمل به یخ زدگی در گیاهچه چغندرقند بعد از قر ار گرفتن در معرض دمای پائین و تنش خشکی، دو آزمایش جداگانه در شرایط کنترل شده اجرا گردید . در آزمایش اول بذر رقم منو ژرم رسول در ۵۰ گلدان کشت گردید و هر ۲۵ گلدان در دو اتاقک رشد ، یکی با دمای بالا ( ۱۶ و ۲۴ درجه سانتی گراد ) و دیگری با دمای پائین ( ۶ و ۱۴ درجه سا نتی گراد) قرار داده شدند . در آزمایش دوم از رقم ۷۲۳۳ و یک رقم خارجی مقاوم به ساقه دهی به نام مون تونو استفاده شد . از هر رقم به تعداد ۱۶ گلدان (در هر گلدان حدود 15-10 بوته) کشت شد و نیمی از آن ها تحت تنش خشکی قرار گرفتند . بعد از اینکه بوته های چغندرقند تهیه شده در داخل گلدان در آزمایش اول (دمای بالا و پائین ) به مرحله کوتیلدونی و چهار برگی رسیدند و در آزمایش دوم (تنش خشکی ) به مرحله دوبرگی رسیدند در داخل اتاقک رشد در معرض یخ زدگی در دمای ۳‐- درجه سانتی گراد و به مدت پنج ساعت قرار گرفتند و سپس خسارت یخ زدگی (درصد گیاهچه های مرده) تعیین گردید. نتایج نشان داد قرار دادن گاهچه چغندرقند در دمای پائین تاثیری بر افزایش تحمل به یخ زدگی در آن ندارد و میانگین خسارت یخ زدگی در دمای بالا و پائین در هر دو مرحله رشد به ترتیب برابر ٦٨ و ٧٠ درصد بود. اما تنش خشکی تحمل گیاهچه چغندرقند را به یخ زدگی به طور معنی داری افزایش داد . در بین دو رقم مونتونو و 7233 نیز تفاوتی از نظر خسارت یخ زدگی وجود نداشت که نشان دهنده عدم رابطه بین مقاومت به بولتینگ و تحمل به یخ زدگی در مرحله گیاهچه در چغندرقند می باشد. با توجه به اینکه در زمان کشت چغندرقند رطوبت خاک زیاد است و برای سبز شدن و استقرار گیاهچه لازم است که آبیاری انجام شود، اثر مثبت تنش خشکی در افزایش تحمل به یخ زدگی را می توان منتفی دانست . از طرفی دمای پائین نیز تاثیری در افزایش تحمل به یخ زدگی در گیاهچه چغندرقند ایجاد نمی کند، بنابراین آستانه خسارت یخ زدگی در چغندرقند تحت تاثیر عوامل محیطی قرار نمی گیرد، به عبارت دیگر سازگاری به سرما در گیاهچه چغندرقند اتفاق نمی افتد.

کلیدواژه ها:

چغندرقند ، یخ زدگی ، تنش خشکی ، دمای پائین ، سازگاری به سرما