بررسی تنوع مورفولوژی برخی ژنوتیپ های زردآلوی استان خراسان به منظور تولید پایه

زردآلو از مهم ترین درختان نواحی معتدل می باشد. از راههای شناختپایه های مناسب درختان میوه شناخت ویژگی های مورفولوژی آنها میباشد. به طوری که این صفات خاص مورفولوژی، نشانه مقاوم بودن آنهامی باشد. رشد رویشی بالا، ریشه های گسترده، تعداد زیاد میوه، میوه وهسته کوچک، جدایی گوشت از هسته و دیر رسی از صفاتی است، کهنشان دهنده مناسب بودن پایه می باشد. بذور برخی ژنوتیپ های بومینواحی خراسان که دارای صفات مطلوبی برای پایه می باشند، در سال1383 جمع آوری و در ایستگاه تحقیقاتی علوم باغبانی کاشته شده است.تحقیق حاضر، در سال 1389 و 1390 به بررسی برخی صفات این دانهالها پرداخته است. 30 صفت مورد ارزیابی شامل ابعاد و اندازه میوه، ابعاد واندازه هسته، اسیدیته و میزان اسید میوه، قند میوه، تاریخ رسیدن، رنگگوشت و پوست، زمان گلدهی، زمان برگدهی، قطر تنه، ارتفاع درخت،قطر تاج، قدرت شاخه زایی و میزان بار می باشد. نزدکی به 50 درصددرختان باردهی نشان می دادند. با وجود اینکه تفاوت زمان رسیدن بین آنها حدود 40 روز بود. اما حدود 54 درصد آنها دیر رس بودند. زمانرسیدن بعضی از آنها، شبیه ارقام دیررس زردآلو، مانند دیررس دیزج، بود.با وجود اینکه اکثر درختان، دارای میوه های کوچکی بودند، اما در میانآنها، میوه های نسبتا بزرگی حتی به اندازه رقم رجبعلی وجود داشت،آنها را برای تولید ارقام تازه خوری مناسب می نمود. نتایج نشان داد کههمه میوه ها حالت هسته جدایی دارند. نزدکی به 65 درصد ژنوتیپ هایبارده، دارای عملکرد بالایی بودند. صفات تأثیرگذار بر ایجاد تنوع، بر اساسشاخص تنوع شامل میزان اسید میوه، طعم میوه، زمان رسیدن، وزن میوه،رنگ گوشت و پوست می باشد. همبستگی بین صفات نشان داد، که اندازهمیوه با تاریخ رسیدن همبستگی منفی و با میزان اسید رابطه مثبت وتاریخ رسیدن با اسید میوه رابطه مستقیم دارد، که از کی طرف نشان ازوجود صفات مطلوب پایه در این ژنوتیپ ها را می دهد و از طرفی نشانمی دهد که قند کم میوه و اسید زیاد از صفات مناسب برای انتخاب پایهمی باشند. تجزیه کلاستر به روش ward ، در فاصله 25 %، درختان را بهسه گروه اصلی تقسیم کرد، که گروه کی بیشترین صفات مناسب پایهرا در خود جای داد. تجزیه عاملی صفات را بر اساس دوران وریمکاس بهنه عامل اصلی تقسیم نمود، که عامل های کی و چهار صفات مطلوبپایه را در خود جای دادند. نتایج نشان داد، که بر اساس روابط اقلیدوسیبیشترین فاصله ژنت کیی ژنوتیپ های مناسب پایه، با ژنوتیپ 38 بدستآمد. تجزیه وتحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شده است

کلیدواژه ها:

زردآلو ، ژئوتیپ ، پایه ، صفات مورفولوژی ، همبستگی ، تجزیه خوشه ای ، تجزیه عاملی