بررسی عوامل مؤثر بر عدم بازپرداخت اعتبارات بانک کشاورزی استان اردبیل

بدون تردید بخش کشاورزی در توسعه اقتصادی، اجتماعی کشور بخصوص در زمینه تامین نیازهای اساسی جامعه و رونق اقتصادی سایر بخش ها، نقش حیاتی و استراتژیک ایفاء می نماید اما، بخش کشاورزی دارای ریسک بالایی است. بنابراین گیرندگان تسهیلات در بخش کشاورزی دارای در مقایسه با فعالان و تولیدکنندگان سایر بخش ها همانند صنعت و خدمات به میزان بیشتری با خطر و نااطمینانی ناشی از عوامل طبیعی و نوسانات فروش محصولات، درآمد اندک و ثابت کشاورز، پایین بودن سطح تکنولوژی و فقدان دارایی لازم روبرو هستند. بانک کشاورزی به عنوان عمده ترین موسسه اعتباری تخصصی عهده دار تامین منابع موردنیاز بخش کشاورزی می باشد. بانک کشاورزی حدود 95 درصد از تسهیلات خود را به بخش کشاورزی و صنایع تبدیل وابسته با آن ارائه می دهد، بنابراین عدم موفقیت تولیدکنندگاه این بخش، به عنوان شکست بانک در وصول مطالبات تلقی می گردد. با توجه به اینکه وصول به موقع اعتبارات پرداختی به عنوان یک منبع مالی مهم جهت اعطای مجدد تسهیلات است و بخصوص با توجه به نرخ بالای عدم بازپرداخت تسهیلات در بانک کشاورزی، بررسی عوامل تاثیرگذار بر عدم بازپرداخت تسهیلات کشاورزی ضروری به نظر می رسد. آمار نشان می دهد که مطالبات بازپرداخت نشده در استان اردبیل بالاست. در مطالعه حاضر با استفاده از آمار و اطلاعات مربوط به 105 نمونه از تسهیلات که بین سال های 1384 تا 1390 از شعب بانک کشاورزی استان اردبیل تسهیلات دریافت کرده اند و با استفاده از روش های توصیفی واقتصاد سنجی همچون مدل لاجیت وپروبیت و روش تحلیل تشخیصی، به شناسایی عوامل موثر بر عدم بازپرداخت تسهیلات بانک وتعیین نقش وسهم هر یک از آن ها پرداخته شد. همچنین جهت آگاهی از دلایل عدم بازپرداخت از دیدگاه وام گیرندگان وکارشناسان بانک، اطلاعات مربوط به متغیرهای کیفی پرسشنامه لیکرت نیز تجزیه و تحلیل شد.نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان داد که متغیرهای تحصیلات دانشگاهی، تجربه سال های اشتغال به فعالیت، فعالیت های وابسته به کشاورزی، وقوع حوادث غیر مترقبه، ظرفیت تولید بزرگ، سرمایه قرضی، مدت زمان بازپرداخت، تضمین از نوع وثیقه و ضامن و نرخ سود تسهیلات از جمله مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر عدم بازپرداخت تسهیلات می باشند. از بین این متغیرها، تحصیلات دانشگاهی، تجربه سال های اشتغال به فعالیت ، ظرفیت تولید بزرگ، تضمین از نوع وثیقه و ضامن و نرخ سود تسهیلات در بازپرداخت اثر مثبت دارند و متغیرهای فعالیت های وابسته به کشاورزی، وقوع حوادث غیر مترقبه ،سرمایه قرضی و مدت زمان بازپرداخت در عملکرد بازپرداخت تاثیر منفی می گذارند.