آسبادهای خراسان نمودی از معماری همساز با اقلیم - مطالعه موردی: آسبادهای منطقه خواف

امروزه در پی بروز آلودگیهای زیست محیطی و بحران انرژی، مفاهیم پایداری و توسعه پایدار بیش از پیش مورد توجه قرار گرفتهاند. معماران و شهرسازان ایران نیز با نوعی بازاندیشی و نظر به معماری سنتی، سعی دراستفاده از تجربههای پیشینیان در به کارگیری انرژیهای تجدید پذیر و ایجاد همخوانی میان انسان، طبیعت و معماری دارند. آسبادها از نمونههای موفق سازگاری با اقلیم در معماری ایران هستند که چرخش آنها مستلزم وجودبادهای مداوم و طولانی است. در جنوب و شرق خراسان، به خصوص منطقه خواف، تعداد زیادی از این آسبادها مشاهده میشوند که به نظر میرسد مربوط به دوران صفویه تا قاجاریه اند. خواف تا پیش از مدرنیسم و استفاده ناآگاهانه محصولات صنعتی، دارای توسعه پایدار و گونههای متعدد بناهای همساز با اقلیم و زندگی مردم بوده، بنابراین آسبادهای این منطقه برایمطالعه موردی پژوهش انتخاب شدهاند. این سازهها با اینکه به دست فراموشی سپرده شدهاند؛ ولی همچنان کالبدی استوار دارند و با تغییراتی اندک می- توان به احیای آن در راستای جذب گردشگران داخلی و خارجی پرداخت. در اینپژوهش با مطالعه کیفی و استفاده از روش توصیفی تحلیلی، ابتدا تعاریف و - مفاهیم مرتبط با پایداری و طراحی پایدار بررسی شده، سپس با توجه ویژه به منطقه پژوهش به معرفی ساخت و کار آسبادها پرداخته شده و در انتهامؤلفههای مؤثر بر این سازه پایدار استخراج شده است: مولفههایی نظیر شناسایی مکان مناسب در استقرار بنا، همخوانی مناسب فرم بنا با زمینه،شناخت فرآیندهای طبیعی، ارتباط با طبیعت و محیط پیرامون و هماهنگی با زندگی و فرهنگ مردم منطقه. شناخت این مؤلفهها میتواند گامی بسیار اساسی در توسعه پایدار و معماری سازگار با محیط امروزی باشد.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، معماری پایدار ، آسباد ، خراسان ، خواف