بررسی زمان کاشت و گلدهی محصول زعفران، مطالعه مقایسه ای (خراسان رضوی، جنوبی و آذربایجان غربی)

زعفران گیاهی از تیره زنبقیان(Iridacea ) و جنس کروکوس(crocus) و گونه(sativa) است. به لحاظ اهمیتی که این محصول در عرصه های تولید، بازرگانی، صادرات و اشتغال مولد و همچنین در داروسازی دارد ، هرگونه فعالیتی در این زمینه منجر به افزایش درآمد بهره برداران و رونق اقتصادی کشور می شود. این پژوهش به منظور بررسی زمان کاشت و گلدهی گیاه زعفران در دو منطقه شرق و شمال غرب انجام شده است. در این راستا با استفاده از داده های هواشناسی ایستگاههای سینوپتیک استان های خراسان(رضوی و جنوبی) و آذربایجان غربی در بازه آماری 18 ساله (1388-1370 شمسی)، با در نظر گرفتن نیازهای حرارتی زعفران در دوره گلدهی، ابتدا اقدام به تعیین زمان کاشت و گلدهی این محصول شد. سپس احتمال وقوع زمان های بدست آمده در سطح اطمینان 90% در نرم افزار SMADA محاسبه شد. در نهایت معادلات رگرسیونی بدست آمده در محیط نرم افزار GIS/Arc Map پهنه بندی شد. نتایج نشان می دهد، زمان کاشت و گلدهی گیاه زعفران بسته به دمای منطقه بسیار متفاوت می باشد. به طوریکه در مناطق عمده از خراسان، زمان کشت مهر ماه تعیین شده است در حالیکه زمان کشت برای استان آذربایجان غربی شهریور ماه خواهد بود که این نیز به دلیل پایین تر بودن میانگین دمای این استان نسبت به ایستگاههای خراسان می باشد. تغییرات دمایی فصلی، مهمترین عامل محیطی در تنظیم گلدهی گیاه زعفران است. همچنین در مناطقی با میانگین دمای پایین تر، معمولاً تاریخ گلدهی زود هنگام و در اوایل پائیز اتفاق می افتد. در ادامه، نتایج مبین این نکته بود که محصول زعفران در استان آذربایجان غربی در فاصله ماه های مهر و آبان به گل می نشیند در صورتیکه مناطق عمده ای از خراسان، در آذر ماه و سپس آبان فرایند گلدهی را تجربه خواهند نمود.