سرنوشت جیوه در محیط زیست و اثرات اکوتوکسیکولوژیکی آن

با شروع عصر صنعتی، سطح جیوه در محیط اطراف ما بطور قابل ملاحظه ا ی افزایش یافته است و اکنون در مقیاسی که تاثیر مضر و زیان آوری بر انسان و حیات وحش دارد، در واسطه های گوناگون و غذا (بخصوص ماهی) در تمام سطح دنیا پراکنده است. جیوه از عناصر بسیار سمی در محیط زیست است و بسیاری از خصوصیات مواد سمی را دارا می باشد به همین دلیل از آلاینده های فلز سنگین، بیشترین توجه معطوف به جیوه بوده است و آسیب های قابل توجه جیوه بر سلامتی انسان به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است. اما توجه به جیوه به عنوان یک آلاینده ی محیطی موضوعی جدید به شمار می آید. سمیت جیوه در انسان و سایر موجودات زنده به حالت شیمیایی، مقدار، مسیر در معرض قرار گرفتن، مدت زمان تماس و آسیب پذیری شخص در معرض قرار گرفته بستگی دارد. جیوه و ترکیبات آن اثرات زیانباری بر انسان و حیات وحش به خصوص در زمان شکل گیری سیستم عصبی به جا می گذارند. در واقع تبدیل جیوه ی عنصری یا نمک های معدنی جیوه به متیل جیوه توسطباکتری های غیرهوازی متانساز یکی از خطرناک ترین جنبه های آلودگی جیوه را ایجاد می کند. بدین ترتیب که ترکیبات آلکیل جیوه ی حاصل از پروسه ی مذکور، عمدتاً به واسطه ی وجود قسمت آلی در مولکول خود، در مواد آلی خصوصاً بخش لیپیدی غشاءها و بافت های مغزی، محلول هستند و از طرفی دیگر پیوند کووالانسی کربن - جیوه به سادگی شکسته نمی شود و آلکیل جیوه برای مدت طولانی در سلول باقی می ماند و اثرات زیانبار خود را اعمال می نماید. پژوهش حاضر به بررسی منابع، سرنوشت و اثرات اکوتوکسیکولوژی جیوه به عنوان سمی ترین فلز سنگین پرداخته است.

کلیدواژه ها:

جیوه ، اکوتوکسیکولوژی ، اثرات بیوشیمیایی ، محیط زیست