تعیین پارامترهای معادلات واکنش به شوری در ارقام کلزا

به منظور انتخاب رقم یا ارقام متحمل تر کلزای روغنی در شرایط شور و تعیین واکنش به شوری در آنها، 60 رقم کلزا طی 2سال مورد بررسی قرار گردیدند. در اولین سال از طریق طرح آگمنت به کاهش هدفدار و منطقی ارقام پرداخته شد و طی آن تعداد 41 ژنوتیپ حذف شدند و در سال دوم به ارزیابی 19 رقم برتر پرداخته شد. در این مقاله واکنش به شوری ارقام انتخاب شده، مورد بررسی قرار گرفته است. آزمایش به صورت اسپلیت پلات و در قالب بلوک های کامل تصادفی و در 3 تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شوری آب آبیاری (2 و 11 دسی زیمنس بر متر) و ارقام فاکتور فرعی Hyola، Hyola420، Rindow، Zarfam، SLM، Sarigol، Talent، Option500،Option 501، RGS، Opera، Elite، Mozart، Star. CV، Roby.CV،SYN، Milena، Okapi و GoldRush بودند که در کرت های فرعی قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش، میانگین عملکرد دانه ارقام در شرایط شوری بالا (11 Ds/m) و کم شور (2Ds/m) به ترتیب 2419/8 و 1456/5 کیلوگرم در هکتار بود که با هم تفاوت معنی داری در سطح احتمال1 درصد داشتند. در شرایط کم شور ارقام Hyola401، Opera، Option500، Sarigol، Hyola420، SYNو Option501 دارای عملکرد دانه بالاتری نسبت به بقیه بودند. در شرایط شوری بالا نیز ارقام Hyola420، Hyola401، Option501،RGS،Mozart،SYNو Rindow دارای عملکرد دانه بالایی بودند. بررسی میانگین عملکرد دانه در شرایط شوری بالا و کم شوری نشان داد که ارقام Hyola420، Hyola401، Option501، Opera، RGS، Option500 ،Mozart،Sarigol به ترتیب با عملکردهای 2871/4، 2814/4، 2400/7، 2347/4، 2338/5، 2295/4، 2288/5و 2178/8 کیلوگرم در هکتار بالاتری متوسط عملکرد دانه را تولید کردند. نکته مهم در این آزمایش، تفاوت در میزان تحمل به شوری بین ژنوتیپ های بود بطوریکه آستانه تحمل به شوری بین 3/9 تا 9/7 دسی زیمنس بر متر و متوسط شوری خاک که باعث کاهش 50 درصدی در عملکرد دانه گردید (C50) نیز بین 6/9 تا 22/4 دسی زیمنس بر متر برآورد گردید. بطور متوسط و بدون در نظر گرفتن نوع رقم، آستانه تحمل به شوریdS/m 5/03 با شیب 7/39 درصد بدست آمد. در این حالت در شوری خاک dS/m79/11 کاهش عملکرد، معادل 50 درصد خواهد بود (Cmid). بر اساس مدل لگاریتمی نیز پارامترC50 بدون در نظر گرفتن نوع رقم Ds/M 11/68 بدست آمد.

کلیدواژه ها:

کلزا ، آستانه تحمل ، شوری خاک ، شاخص تحمل