برسی راهکارهای مدیریت مصرف اب آبیاری و الگوی کشت زمین‌های کشاورزی منطقه جلوگیری از کاهش آب دریاجه ارومیه

با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشک ایران و کمبود منابع آب در استان، اب به عنوان یکی از عوامل محدودکننده تولید، نقش مهمی رادر تعیین نوع فعالیت‌های زراعی ایفا می‌کند. آسیب‌پذیری سفره‌های آب زیرزمینی در اثر برداشت بی‌رویه از منابع اب، اتمام پتانسیل قابل توسعه بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی برای مصارف کشاورزی و پایین بودن راندمان آبیاری لزوم اصلاح الگوی مصرف اب را ضرروی می‌سازد هم‌اکنون دو سوم دریاچه ارومیه خشک وتبدیل به شوره‌زار شده است. شوری اب این دریاچه به وضیت فوق اشباع رسیده است. بارش‌ها تأثیر چندانی ایجاد نم‌کند چرا که میزان تبخیر از میزان آب ورودی به دریاچه بیشتر است. خشک شدن این دریاچه به طور طبیعی کشاوررزی، مسائل اقتصادی، گردشگری اثر منفی می‌گذارد. کارشناسان می‌گویند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و محیط زیست منطقه را تغییر خواهد داد. از آن‌جا که بخش کشاورزی مهمترین مصرف‌کننده آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است، به نظر می‌رسد کاهش سطح زیر کشت در منطقه به منظور کاهش مصرف اب، بهترین راه نجات دریاچه ارومیه است. این تحقیق از نوع کاربردی است و روش آن توصیفی – تحلیلی می‌باشد. راهکارهای مدیریت آب و الگوی کشت هدف این تحقیق می‌باشد. تغییر الگوی کشت راهکار اساسی برای اصلاح الگوی مصرف آب در بخش کشاورزی است. الگوی کاشت به معنی سهم زیرکشت و نوع محصولات مختلف زراعی در یک منطقه می‌باشد و تصمیم به این که کدام محصول با استفاده از چه عوامل تولیدی، با چه روشی و به چه مقدار تولید گردد از برنامه‌های مهم آن می‌باشد. یک الگوی مناسب کاشت بای به نحوی اجرا شود که نیازهای اولیه همه اعضاء جامعه برآورده شده و حقوق آن‌ه از بهره‌وری اراضی، سرمایه کافی، فرصت‌های بازاریابی تأمین و تضمین شود زیرا هرگونه تغییر در الگوی کاشت می‌تواند کل نظام اجتماعی بخش کشاورزی را تحت تأثیر قرار دهد. غیر قابل کنترل بودن عوامل اقلیمی باید طرح و برنامه‌های برای عدم احداث سدهای جدید، مدیریت صحیح آب و رهاسازی بخشی از آب پشت سدها به عنوان حقابه محیط زیست تهیه و اجرا شود. اصلاح شیوه‌های آبیاری به منظور برداشت بهینه از منابع ابی و تغییر الگوی کشت نیز به عنوان یکی دیگر از راهکارها است. مهمترین عامل انسانی موثر در کاهش عمق آب دریاچه ارومیه استفاده بی‌رویه و غیر اصولی ابیاری کشاورزی از منابع آبی است. بنابراین با عملی کردن این راهکارها می‌توان شاهده نتایج مطلوبی در افزایش و بالا آمدن آب این دریاچه شد.

کلیدواژه ها:

الگوی دشت ، دریاچه ارومیه ، مدیریت آب