تحلیل رویکردها، ویژگی ها و زمینه پیدایش انگاره شهر اسلامی

شهر اسلامی با وجود مفهوم سهل و ممتنع ظاهری آن, از جمله مناقشه آمیزترین مفاهیم مورد مطالعه در حیطه نظام های مربوطه از جمله معماری, شهرسازی و تاریخ هنر است. گذشته از نظریاتی که در رد یا تایید این مفهوم ارائه شده اند, پژوهش های بسیاری به مطالعه چیستی شهر اسلامی و مفاهیم مشابه چون شهر خاورمیانه ای, شهر عربی-اسلامی, شهر مسلمانان و ... پرداخته و با بررسی اجزای تشکیل دهنده و ویژگی های آن، در پی ارائه تعریفی مشخص از آن بوده اند. به تبع تاریخچه و علل پیدایش و رواج این اصطلاح و ناشی از دیدگاه های پژوهشگران ابتدایی این انگاره، شهر اسلامی از ابتدای ظهور و بروز در مطالعات مربوطه همواره متأثر از مسائلی بوده که به شکل گیری یک کلیشه از آن منتج شده است و بر اساس این کلیشه و انگاره ادعایی، امکان پذیری استفاده از آن در شهر معاصر مورد تردید قرار گرفته است. پژوهش حاضر که با مطالعه اسنادی و با استفاده از مهم ترین منابع مربوطه انجام پذیرفته ، ضمن مطالعه ریشه های شکل گیری انگاره شهر اسلامی، مسائل و مشکلاتی را که منتج به ارائه مفهومی کلیشه ای از آن شده است را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و در انتها پیشنهاداتی را برای تبیین مفهوم شهر اسلامی در دوره معاصر ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

اسلام ، شهر ، شهر اسلامی ، شهرسازی اسلامی