جمع آوری، شناسایی، ارزیابی، احیا و نگهداری درون شیشه ایسبزیجاتی که به صورت غیر جنسی تکثیرمی شوند(سیب زمینی، سیر، نعنا و ترخون)

اولین قدم در تولید و تحقیق روی هر محصول کشاورزی جمع آوری و تهیه ژرم پلاسم و حفاظت و استفاده از آن در برنامه های بهنژادی برای ایجاد ارقام برتر محسوب می شود. دسترسی به ژرم پلاسم سالم در گیاهانی مانند سیب زمینی، سیر، نعنا و ترخون کهبصورت غیر جنسی تکثیر می یابند اهمیت بسیار زیادی دارد. متأسفانه در حال حاضر ذخایر ژنتیکی سیب زمینی بعنوان سومین گیاهغذائی کشور و سیر بعنوان یکی از گیاهان غذائی و داروئی مهم کشور به هیچ وجه هم تراز اهمیت اقتصادی این محصولات در ایراننبوده و این یکی از علل مهم فقدان برنامه به نژادی در آنها به شمار می رود. البته در مورد نعنا و ترخون وضع به مراتب بدتر بوده وشناسائی های اولیه منابع ژنتیکی آنها در کشور نیز صورت نگرفته است. استان چهارمحال و بختیاری به لحاظ شرایط اقلیمی،توپوگرافی و خاک، رویشگاه گونه های متعدد گیاهی و از جمله غنی ترین منابع گونه های زراعی و خویشاوندان وحشی آنها در کشورمی باشد. متأسفانه دانش ما در خصوص خویشاوندان وحشی گونه های زراعی بسیار محدود است، هم زمان فرسایش ژنتیکی نیز دربعضی از مناطق جهان و ایران به ویژه استان چهارمحال و بختیاری به طور هشدار دهنده ای افزایش یافته است. با توجه به تنوع ژنتیکیگونه های زراعی و فرسایش شدید و روز افزون ، این گونه ها در معرض نابودی می باشند. لذا دلایل متعددی برای جمع آوری و احیاءگیاهان زراعی از جمله شناسایی، احیاء، طبقه بندی بتانیکی و نیز مطالعه تنوع ژنتیکی و حفاظت آنها وجود دارد. جمع آوری کلون هایزراعی سیب زمینی، سیر و گونه های زراعی نعنا و ترخون، طی این بررسی پنج ساله انجام گردید ، در سال اول با توجه به دستورالعمل های IPGRI نسبت به تقسیم بندی استان بر اساس نقشه پراکنش کشت و کار گیاهان این خانواده اقدام شد. با توجه به این تقسیم بندی طی سالهای زراعی 1384-89 از سطوح زراعی مناطق مختلف استان بازدید بعمل آمده و 6 نمونه از توده های بومی سیب زمینی (Solanum tuberosum) و 7 نمونه سیر (Allium sativum) جمع آوری و به بانک ژن ملی گیاهی ایران ارسال گردید.

کلیدواژه ها:

ژرم پلاسم ، بانک ژن گیاهی ، ذخایر ژنتیکی ، گونه های وحشی ، چهارمحال و بختیاری