ارزیابی مزرعه ای و اقتصادی استفاده از پهپاد سم پاش در مقایسه با سم پاش بوم دار به منظور کنترل علف های هرز و بیماری زنگ زرد در مزارع گندم

یکی از عوامل ساختاری مهم در حوزه مکانیزاسیون کشاورزی، انتخاب فناوری مناسب است. امروزه بررسی اثرات استفاده از فناوری و توسعه تکنولوژی و مکانیزاسیون بر تولید بخش کشاورزی دارای اهمیت زیادی است. ارزیابی اثربخشی فناوری ها در تولید محصولات کشاورزی، با سنجش تاثیرات این فناوری ها و تحلیل منافع اقتصادی، ضروری است. در این راستا، اثرات استفاده از فناوری نوین (پهپاد در سم پاشی) در مقایسه با فناوری مرسوم (سمپاش بوم دار) برای کنترل علف های هرز و بیماری زنگ زرد گندم و همچنین بررسی سود و زیان این فناوری ها برای تولید گندم در شهرستان خرم آباد بررسی شد. آزمایش ها در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تیمار (دو تیمار سمپاش بوم دار و پهپاد در مقایسه با تیمار شاهد) اجرا شدند. این آزمایش ها برای بررسی اثرات تیمارها بر علف های هرز و زنگ زرد گندم و همچنین میزان نشست سم به هدف در دو مزرعه کاملا جدا و مستقل انجام شد. برای ارزیابی اثرات سم پاش ها بر علف های هرز، از علف کش ۲-۴-D به میزان ۱.۵ لیتر در هکتار و برای ارزیابی اثرات زنگ زرد، از سم تیلت به میزان ۰.۵ لیتر در هکتار استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان نشست سم در سم پاش بوم دار (۸۲.۸ درصد) بیشتر از میزان نشست در سم پاشی با پهپاد (۶۹.۹ درصد) بود. میانگین وزن ماده خشک علف های هرز در سم پاش بوم دار ۱۷۲ گرم بر مترمربع و در سم پاشی با پهپاد ۱۶۳ گرم بر مترمربع بود که از نظر آماری تفاوت معناداری نداشتند. همچنین، میانگین تراکم علف های هرز در سم پاش بوم دار ۲۵ عدد و در سم پاشی با پهپاد ۲۹.۳ عدد بود که از نظر آماری تفاوت معناداری نداشتند. میانگین شاخص برداشت در آزمایش های کنترل علف های هرز، در سم پاش بوم دار ۴۴ درصد و در سم پاشی با پهپاد ۴۱ درصد بود که از نظر آماری در سطح ۱ درصد تفاوت معناداری داشتند. میانگین شدت آلودگی به بیماری زنگ زرد در مزارع گندم در سم پاش بوم دار ۳۰.۷ درصد و در سم پاشی با پهپاد ۲۵.۳ درصد بود که از نظر آماری در سطح ۱ درصد تفاوت معناداری نداشتند، ولی نسبت به شاهد (۶۸.۳ درصد) هر دو تیمار تفاوت معناداری داشتند. شاخص برداشت در آزمایش های مربوط به بیماری زنگ زرد، در سم پاشی با پهپاد (۴۳.۸ درصد) وضعیت بهتری نسبت به سم پاش بوم دار (۴۱.۹ درصد) داشت. هزینه کل سالیانه مالکان پهپاد سمپاش در این منطقه (۲۹۸۰.۳ میلیون ریال) بیشتر از هزینه کل سالیانه دارندگان سم پاش بوم دار (۵۱۳.۴۸ میلیون ریال) برآورد گردید. شاخص منفعت به هزینه در مالکان پهپاد سمپاش (۱.۲۱۵) وضعیت بهتری نسبت به مالکان سم پاش بوم دار (۱.۰۳۰) داشت و نتایج نشان داد به کارگیری هر دو سم پاش اقتصادی است. در مجموع، پهپاد سمپاش به دلیل کارایی و درآمدزایی بیشتر، گزینه اقتصادی تری برای سم پاشی نسبت به سم پاش بوم دار است. استفاده از پهپادها در سم پاشی می تواند به طور قابل توجهی بهره وری و سودآوری عملیات سم پاشی را افزایش دهد.

کلیدواژه ها:

اثربخشی ، پهپاد ، سم پاش بوم دار ، منفعت به هزینه ، نشست سم