تحلیلی بر نقش برنامه ریزی شهری در ارتقاء امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: شهر بندر امام خمینی(ره))

پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی و از نوع پیمایشی است. هدف اصلی این پژوهش، تحلیلی بر نقش برنامه ریزی شهری در ارتقاء امنیت اجتماعی در شهر بندر امام خمینی(ره) می باشد. جامعه آماری این پژوهش را ۳۸۲ نفر از ساکنان شهر بندر امام خمینی(ره) تشکیل می دهند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران انتخاب شده اند. ابزار اصلی گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد است. برای ارزیابی روایی محتوا، پرسشنامه در اختیار اساتید و متخصصان حوزه برنامه ریزی شهری و امنیت اجتماعی قرار گرفت و اصلاحات لازم اعمال شد. روایی سازه و پایایی ابزار نیز از طریق مدل اندازه گیری در نرم افزار SmartPLS سنجیده شد. برای تحلیل داده ها، ابتدا نرمال بودن توزیع داده ها از طریق آزمون کولموگروف- اسمیرنوف بررسی شد که نتایج نشان دهنده غیرنرمال بودن داده ها بود؛ بنابراین از روش مدل سازی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM) استفاده گردید. نتایج حاصل از مدل یابی در نرم افزارSmartPLS نشان داد برنامه ریزی شهری تاثیر معناداری بر امنیت اجتماعی دارد. مقدار ضریب تعیین (۶۹۷/۰ R²=)نشان می دهد حدود ۷۰ درصد از تغییرات امنیت اجتماعی توسط برنامه ریزی شهری تبیین می شود. همچنین ضریب مسیر (۸۳۵/۰) و آماره T (۵۸/۳۳) بیانگر رابطه ای بسیار قوی میان این دو متغیر است. علاوه بر این، شاخص Q² قدرت پیش بینی مطلوب مدل را تایید می کند و مقدار شاخص GOF نیز نشان دهنده برازش مناسب مدل نظری با داده های تجربی است. این نتایج نشان می دهد که انسجام فضایی و عملکردی، مشارکت اجتماعی و حکمرانی محلی موثر، پایداری محیطی، زیست پذیری مطلوب و برنامه ریزی راهبردی و آینده نگر به عنوان مولفه های برنامه ریزی شهری به طور مستقیم بر ارتقاء امنیت اجتماعی اثرگذارند و شهرهایی که از این مولفه ها برخوردار هستند، سطح بالاتری از احساس امنیت، کاهش رفتارهای پرخطر، کاهش وقوع جرایم و افزایش نظم اجتماعی را تجربه می کنند. یافته ها تاکید می کند که برنامه ریزی شهری علمی و کارآمد ضمن ایجاد فضاهای عمومی امن و ارتقاء کیفیت زندگی، در پیشگیری از جرم، تقویت اعتماد اجتماعی، ارتقاء رفاه شهروندان و افزایش انسجام اجتماعی نقش دارد. هرگونه ضعف در فرآیند برنامه ریزی شهری می تواند به کاهش امنیت اجتماعی منجر شود،در حالی که برنامه ریزی شهری موثر ابزاری راهبردی برای ارتقاء امنیت اجتماعی است.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی شهری ، امنیت اجتماعی ، شهر بندر امام خمینی(ره).