نقد و بررسی کتاب های فارسی متوسطه ی دوم

نظام آموزشی پیش دبیرستانی نقش تعیین کننده ای در شکل گیری هویت زبانی، توانایی های ادبی و مهارت های تفکر انتقادی دانش آموزان دارد. کتاب های فارسی دوره متوسطه دوم، به ویژه نسخه های نونگاشت و نسخه های مرجع، طی سال های اخیر با هدف تلفیق دروس ادبیات و دستور زبان، بازنگری شده اند تا علاوه بر آموزش قواعد و مهارت های زبانی، علاقه مندی و توانایی های ادبی دانش آموزان را نیز تقویت کنند. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوایی و نقد متنی، به بررسی میزان انطباق محتوای این کتاب ها با اهداف برنامه درسی ملی و اصول آموزش زبان معاصر پرداخته است. تحلیل های انجام شده نشان می دهد که گرچه کتاب ها تلاش کرده اند قلمروهای زبانی، ادبی و فکری را با هم تلفیق کنند و از رویکردهای ساخت گرایانه الهام بگیرند، اما در عمل با چالش های متعددی مواجه اند؛ از جمله حجم سنگین مطالب نسبت به ساعات اختصاص یافته، ابهام در برخی اصطلاحات دستوری، کمبود فعالیت های مولد و خلاقیت محور، و گاه حذف یا کم رنگ شدن نمایندگان برجسته ادبی. بر پایه شواهد پژوهش و مرور ادبیات مرتبط با آموزش سواد و ساخت گرایی، پیشنهاد می شود بازطراحی محتوایی همراه با تدوین راهنمای جامع معلم، ارتقای آموزش ضمن خدمت و استفاده از ارزیابی های عملکردی عملیاتی پیاده شود تا اهداف سواد زبانی و ادبی به صورت کامل و عملیاتی محقق گردند.