نقش مهارت های ارتباطی معلم در مدیریت موثر کلاس

مهارت های ارتباطی معلم به عنوان یکی از بنیادی ترین مولفه های فرایند تدریس و یادگیری، نقشی محوری در مدیریت موثر کلاس ایفا می کند. پژوهش های داخلی و خارجی نشان می دهند که کیفیت تعامل معلم با دانش آموزان، فراتر از انتقال دانش، بر انگیزش، رفتار، مشارکت و موفقیت تحصیلی اثر مستقیم دارد. مهارت های ارتباطی شامل ابعاد کلامی و غیرکلامی، مانند وضوح بیان، گوش دادن فعال، همدلی، بازخورد سازنده، لحن مناسب و استفاده آگاهانه از زبان بدن است؛ عناصری که موجب شکل گیری رابطه ای گرم، محترمانه و حمایتی میان معلم و دانش آموز می شوند. چنین رابطه ای زمینه ساز کاهش اضطراب، افزایش احساس امنیت روانی و تقویت اعتماد متقابل است و در نتیجه، رفتارهای چالش برانگیز کاهش یافته و یادگیری موثرتر شکل می گیرد. از سوی دیگر، مدیریت کلاس زمانی بهینه می شود که معلم بتواند از طریق ارتباط روشن و پیش بینی پذیر، قوانین و انتظارات را به صورت قابل قبول و قابل فهم برای دانش آموزان تبیین کند. محیط هایی که در آنها ارتباطات انسانی مبتنی بر احترام و حمایت است، معمولا با مشارکت فعال تر، کاهش تعارض، افزایش همکاری و تمرکز بیشتر همراه اند. در سطح شناختی، مهارت های ارتباطی معلم موجب تسهیل پردازش اطلاعات، درک مفاهیم و انسجام ذهنی دانش آموزان می شود. در سطح عاطفی، احساس تعلق، انگیزش درونی و خودکارآمدی افزایش می یابد. در سطح اجتماعی، رفتارهای اخلاقی، تعاملی و مسئولانه تقویت می شوند. بر این اساس، می توان نتیجه گرفت که مهارت های ارتباطی نه تنها بخشی از رفتار حرفه ای معلم هستند، بلکه به عنوان یک متغیر میانجی اساسی، کیفیت مدیریت کلاس و فرآیند یادگیری را به طور هم زمان و عمیق تحت تاثیر قرار می دهند.

کلیدواژه ها:

مهارت های ارتباطی معلم ، مدیریت کلاس ، تعامل معلم–دانش آموز ، یادگیری دانش آموز