نظریه کنش انسانی در اندیشه استاد مطهری ره

با توجه به نقش و اهمیت تبیین کنش انسانی در نظریه های علوم انسانی در تعیین و تحلیل مسائل فرد و جامعه و نیز دخالت پیش فرض های متافیزیکی در این عرصه، پیدایش چنین نظریه ای را می توان جزو نخستین گام های تولید علم در حیطه علوم انسانی دانست. دراین میان با توجه به اهتمام جدی استاد مطهری به مسائل علوم انسانی و اجتماعی و نقد آثار بزرگان اندیشه در عصر خویش، مولف این مقاله می کوشد نظریه تبیینی وی در باب کنش انسان را عرضه کند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که از منظر استاد، نقص جدی اندیشمندان علوم انسانی و اجتماعی معاصر، غفلت از اصل مهمی به نام فطرت و ویژگی های آن که در نوع بشر یکسان است در ذیل سلطه تفکر مادی و شناخت پوزیتیو بوده است. او ضمن پذیرش آثار محیط اجتماعی و طبیعی در اعمال محدودیت برای تحقق کنش، توانمندی هایی مانند شناخت و تعقل و نیز نیروی اراده و ابتکار در فطرت انسانی را معرفی می کند که این توانمندی ها را عامل تحقق اراده بشر، با وجود محدودیت ها در شکل گیری کنش می داند. او همچنین وجود سرمایه شناخت و گسترش آن را در بالا رفتن توان گریز از جبر های محیطی و اجتماعی، الزامی معرفی می کند.

کلیدواژه ها:

شهید مطهری ، جبر اجتماعی ، فطرت ، کنش