تاملی نو در حکم تعظیم شعائر دینی

شعائر دینی یا الهی به برخی از اشیا، افعال و مناسکی اطلاق میشود که جنبه نشانگی برای خداوند و دین او دارند، مانند اعمال حج، اذان، نماز جمعه و جماعت. در خصوص شعائر دینی، دو اختلاف مهم وجود دارد: نخست در مفهوم شعائر دینی و گستره آن، که آیا مختص به مناسک و مشاعر حج است یا عمومیت دارد؟ دوم در مورد حکم تکلیفی تعظیم شعائر که موضوع این نوشتار است. در این زمینه، دو قول در بین فقیهان امامیه مشاهده میشود: ۱. وجوب تعظیم مطلق شعائر؛ ۲. استحباب تعظیم، مگر در صورتی که ترک تعظیم، مستلزم هتک دین شود. اصل تاسیس حکم تعظیم شعائر، قرآن کریم است. اما افزون بر آن، سنت، سیره و دلیل عقل هم مورد تمسک قائلان قرار گرفته است. نتایج این تحقیق، که با روش توصیفی - تحلیلی و با ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانهای صورت گرفته است، حاکی از تشکیکی بودن شعائر است، به این گونه که در مراتب مهم که برآورنده مقاصد ضروری دین و مذهب است، تعظیم واجب و در غیر آن، مستحب است. یکی از نتایج مهم این دیدگاه، امکان تغیر در شعائر و مفاهیم مورد اشعار، در زمانها و مکانهای مختلف است.

کلیدواژه ها:

شعائر دینی ، ملاکات احکام ، هتک دین ، مقاصد شرع