تحلیل فلسفی و کاربردی عمل گرایی: از حس و ادراک تا هدف گذاری در محیط کار

فلسفه ی عمل گرایی، به عنوان یکی از بنیادین ترین رویکردهای اندیشه ی مدرن، بر ارتباط میان «فکر» و «عمل» و نقش تجربه ی انسانی در شکل گیری حقیقت تاکید دارد. از اواخر قرن نوزدهم تا امروز، عمل گرایی توانسته است از مرزهای فلسفه ی صرف فراتر رود و در روان شناسی، آموزش، مدیریت و اخلاق حرفه ای نقشی تعیین کننده بیابد. این پژوهش با هدف تبیین پیوند نظری و کاربردی عمل گرایی از مرحله ی حس و ادراک تا فرایند هدف گذاری در محیط کار انجام شد. در مسیر این هدف، ابتدا مبانی فلسفی سه فیلسوف اصلی عمل گرایی پیرس، جیمز و دیویی تحلیل گردید تا تفاوت نگاه آنان نسبت به حقیقت، تجربه و سودمندی در عمل مشخص شود. سپس مفهوم ادراک به عنوان نقطه ی آغاز شناخت عمل گرایانه، به صورت تحلیلی بررسی شد و نسبت آن با تصمیم گیری فعال و تجربه ی زیسته در فضای کاری تبیین گردید. روش پژوهش بر تحلیل فلسفی-کاربردی و تلفیق داده های کیفی از نمونه های سازمانی مبتنی بود؛ در این مرحله مدل پنج مرحله ای چرخه ی عمل گرایانه هدف و تجربه تدوین شد که شامل ادراک، تعریف هدف، اقدام، بازخورد و تثبیت تجربه است. یافته های نظری نشان دادند که عمل گرایی، برخلاف فلسفه های نظام مند ثابت، به دنبال پویایی شناخت و یادگیری مستمر از نتایج عمل است؛ در سطح سازمانی، این رویکرد موجب افزایش انعطاف، انگیزش و یادگیری تجربی کارکنان می شود، هرچند چالش هایی چون نسبی گرایی اخلاقی و تصمیم های لحظه ای را نیز به همراه دارد. نتیجه گیری کلی پژوهش دلالت بر آن دارد که عمل گرایی، اگر در قالب چرخه ی تجربه محور و بازخورد منظم اجرا شود، می تواند پایه ای نظری برای طراحی نظام های هدف گذاری انسانی و اخلاقی در محیط کار فراهم آورد. بنابراین، کاربرد فلسفه ی عمل گرایی نه تنها در فهم ادراک و تجربه ی فردی بلکه در شکل دهی فرهنگ سازمانی مبتنی بر یادگیری، نوآوری و نتیجه محوری نقشی بنیادین ایفا می کند.

کلیدواژه ها:

عمل گرایی ، حس و ادراک ، هدف گذاری ، تجربه کاری ، فلسفه کاربردی