مطالعه تطبیقی صیانت از قانون اساسی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی

منظور از اصطلاح صیانت از قانون اساسی تحقیق در زمینه عدم مخالفت قوانین با قانون اساسی است. برای صیانت از قانون اساسی در کشورهای گوناگون دو الگوی اروپایی و آمریکایی را میتوان یافت. اوصاف الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی عبارتند از : نظارت متمرکز ، امکان نظارت پسینی و پیشینی ، امکان نظارت انتزاعی و عینی و برخورداری از اعتبار امر مختومه . نظارت متمرکز مهمترین وصف الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی است. در کشورهای اروپایی شورای قانون اساسی به عنوان یک نهاد قضایی ویژه مستقل و متخصص است که وظیفه ی اصلی و انحصاری این نهاد نظارت بر عدم مخالفت قوانین و مقررات دولتی با قانون اساسی است لذا این دیوان واجد همه اوصاف الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی است. همچنین شورای نگهبان به عنوان مرجع متخصص صیانت از قانون اساسی است شورای نگهبان یک نهاد سیاسی مستقل است و به عنوان مرجع اصلی صیانت از قانون اساسی است که مهمترین وظایف آن نظارت بر عدم مخالفت مصوبات مجلس شورای اسلامی با موازین اسلامی و قانون اساسی است. اما نظارت بر مقررات دولتی وفق اصل 170 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر عهده ی قضات دادگاه ها است لذا نظارت بر مقررات دولتی غیر متمرکز است. اگر چه ابطال مقررات دولتی مغایر با قانون اساسی توسط دیوان عدالت اداری و به صورت متمرکز صورت میگیرد پس شورای نگهبان جمهوری اسلامی ایران واجد برخی از اوصاف الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی شده است و صیانت از قانون اساسی در نظام حقوقی ایران تا حدودی از الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی پیروی میکند.

کلیدواژه ها:

الگوی اروپایی صیانت از قانون اساسی ، حقوق ایران ، شورای نگهبان ، دادگاه قانون اساسی