تدوین مدل مکانیابی کاربری بهداشتی- درمانی با رویکرد پایداری اجتماعی (نمونه موردی: اسلامشهر)

امروزه ، خدمات بهداشتی-درمانی به عنوان یکی از مهمترین فعالیت های شهری به شمار می رود که عدم دسترسی به موقع به این کاربری موجب به خطر افتادن سلامت شهروندان می شود. از طرفی بسیاری از تصمیم گیری ها در زمینه سلامت و بهداشت با مکان سروکار دارد، بنابراین تعیین و مکانیابی مراکز بهداشتی-درمانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شهر اسلامشهر به عنوان یکی از شهرهای مهاجر پذیر استان تهران در چند سال اخیر رشد جمعیت زیادی را داشته است؛ از آنجایی که اهمیت وجود زیرساخت ها برای ساکنان شهرها ضروری بوده است ، مدیریت شهری سعی در براورده کردن نیازهای خدمات ساکنان داشته است؛ در این زمینه کاربری بهداشتی-درمانی سطح شهر اسلامشهر بدون برنامه ریزی و مکانیابی در بخشی از شهر متمرکز شده است و با اصل عدالت توزیع فضایی به عنوان یکی از اصول پایداری اجتماعی منافات دارد. رعایت اصول پایداری اجتماعی -که یکی از مباحث مورد توجه توسعه پایدار در سال های اخیر می باشد- موجب پایداری محلات و مناطق می گردد و علاوه بر نگهداری جمعیت بومی س موجب بهبود روابط بین ساکنان می گردد. از آنجایی که اسلامشهر به عنوان یک شهر مهاجر پذیر برای مهاجران به استان تهران شناسایی شده است و در صورت بهبود اوضاع اقتصادی ساکنان مهاجر، این ساکنان به تهران یا سایر شهرهای بزرگ استان نقل مکان می کنند، اهمیت توجه به پایداری اجتماعی شهر جهت نگهداشت جمعیت اهمیت زیادی دارد. از این رو در پژوهش حاضر سعی شده است با رویکرد پایداری اجتماعی به مکانیابی مراکز بهداشتی- درمانی در سطح شهر اسلامشهر پرداخته شود. در پژوهش حاضر 22 سنجه در 7 معیار و 3 بعد اجتماعی-اقتصادی، زیست محیطی، و کالبدی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. بررسی هر سنجه با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفته است و در 5 طبقه از بسیار مناسب تا بسیار نامناسب اراضی شهر برای هر سنجه تقسیم بندی شده است. علاوه بر این، با بهره گیری از دیدگاه 30 کارشناس مسلط به موضوع و منطقه، اهمیت هر سنجه، معیار و مقایسه دو دویی هر سنجه، معیار و بعد Expert Choice بعد امتیاز دهی شده است و با بهره گیری از نرم افزار انجام شده است. در نهایت با تلفیق لایه های استخراجی هر سنجه و امتیازات هر سنجه، نقشه نهایی مکان های مناسب کاربری بهداشتی-درمانی در سطح شهر اسلامشهر مشخص شده است؛ مطابق با نقشه نهایی شمال، غرب و جنوب شهر مکان های مناسبی برای احداث کاربری بهداشتی-درمانی می باشند. از آن جایی که رعایت اصل توزیع عادلانه اهمیت دارد و نیاز است به جمعیت ورودی در سال های آتی شهر توجه ویژه ای شود، احداث کاربری بهداشتی-درمانی در غرب شهر با توجه به وجود اراضی خالی زیاد و روند رشد و توسعه شهر به سمت غرب منطقی به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، پایداری اجتماعی ، مکانیابی ، عدالت فضایی ، کاربری بهداشتی-درمانی ، اسلامشهر