نقش تزکیه مربی در تربیت جسمی و روحی متربی از منظر قرآن کریم

مقاله حاضر، به بررسی جایگاه تزکیه در نظام تربیت قرآنی و نقش آن در تربیت جسمی و روحی متربی می پردازد. تزکیه، در نگاه قرآن، فرآیندی بنیادین و مقدم بر تعلیم است؛ چنان که رسالت انبیا نیز با تزکیه آغاز می شود. در این منظومه، مربی باید نخست خود را پالایش کند تا بتواند به تربیت موثر دیگران دست یابد. تربیت قرآنی، انسان را موجودی دوساحتی می داند و رشد هماهنگ جسم و روح را هدف قرار می دهد. شخصیت و رفتار مربی، الگوی اصلی متربی در فرآیند تربیت است؛ به گونه ای که رفتار غیرکلامی مربی، بیش از گفتار او تاثیرگذار است. فقدان تزکیه در مربی، آسیب هایی چون گسست گفتار و کردار، انتقال ناهنجاری ها، و تضعیف اعتماد را به دنبال دارد. مقایسه مربی تزکیه شده با مربی صرفا متخصص، نشان می دهد که تزکیه، عامل تعیین کننده در اثربخشی تربیت است. با آنکه تزکیه مستقیما قابل سنجش نیست، ولی با شاخص هایی چون سبک زندگی، رفتار اخلاقی و بازخورد متربیان می توان آن را ارزیابی کرد. برای تحقق این امر، راهکارهایی چون انس با قرآن، مراقبه ی مستمر، نیت الهی و الگوگیری از اسوه های قرآنی و اهل بیت توصیه می شود. پرهیز از خودستایی نیز شرط حفظ اصالت تربیتی است؛ زیرا تزکیه حقیقی از سوی خداوند عطا می شود، نه از ادعای فردی. در نهایت، تربیت اسلامی نه صرفا انتقال اطلاعات، بلکه پرورش جان انسان در پرتو تزکیه، الگو بودن، و نیت الهی مربی است؛ فرآیندی که از دل جاری می شود و در دل می نشیند.

کلیدواژه ها:

تزکیه ، تربیت ، تربیت روحی ، تربیت جسمی