بازخوانی کارکرد اجتماعی، تربیتی مسجد با تاکید بر شاگردپروری نسل جدید (مبتنی بر نظریه نظم اجتماعی فوکو)

نهاد مسجد از آغاز شکل گیری تمدن اسلامی تا سده های میانه، نقش بی بدیلی در تربیت فردی، اجتماعی و علمی مسلمانان ایفا کرده است. این مقاله با بهره گیری از روش تاریخی–تحلیلی و چارچوب نظری برگرفته از نظریه «نظم اجتماعی در فضای دینی» فوکو و «سرمایه اجتماعی» پاتنام، تلاش دارد تا کارکرد پنهان و هویتی مسجد را در فرآیند شاگردپروری دینی و اجتماعی بازخوانی کند. یافته های تحقیق نشان می دهد که افول کارکردهای تربیتی مسجد، نه حاصل ناتوانی ذاتی آن، بلکه ناشی از غفلت از طراحی فضا و نظم اجتماعی درونی آن است. در ادامه، الگویی پیشنهادی برای احیای نقش تربیتی مسجد در عصر حاضر با محوریت شاگردپروری ارائه شده که در آن، مسجد به مثابه میدان هویت سازی، یادگیری مشارکتی، توانمندسازی و جذب نسل جدید بازتعریف می شود. مقاله، ضمن مرور نمونه های تاریخی و تحلیل وضعیت فعلی، پیشنهاداتی عملی برای بازسازی جایگاه مسجد در تربیت نسلی متعهد، مهارت مند و مومن ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

مسجد ، شاگردپروری ، نظم اجتماعی ، نظریه فوکو ، سرمایه اجتماعی ، تربیت دینی