واکاوی هویت و سیمای زن ایرانی در رمان کلیدر

محمود دولت آبادی از نویسندگان برجسته ی رئالیسم اجتماعی در ادبیات معاصر ایران به شمار می رود که آثار وی همواره بازتاب دهنده ی دغدغه های عمیق، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است. در میان مضامین متنوع آثار او، سیمای زن از جایگاهی ممتاز برخوردار است و نقش آفرینی شخصیت های زن در بافت روایی، از اصلی ترین حوزه های مطالعاتی در آثار وی - به ویژه در رمان کلیدر - به شمار می آید. دولت آبادی با تمرکز بر زندگی اقشار فرودست، به ویژه جامعه ی روستایی، تصویری عینی و تاثیرگذار از وضعیت زنان ترسیم می نماید؛ زنانی که اغلب در بستر ساختارهای مردسالارانه و شرایط نابرابر اجتماعی، فاقد اختیار در تصمیم گیری های اساسی زندگی هستند و هویت فردی آنان در سایه سلطه ی فرهنگی و اقتصادی مردان تکوین می یابد. زنان در این رمان عمدتا چارچوب خانواده و مناسبات سنتی تعریف می شوند و حضور آنها در عرصه اجتماعی گسترده تر، به شدت محدود است. این پژوهش با اتکا به روش توصیفی-تحلیلی، جایگاه زن و نحوه ی شکل گیری هویت انسانی و اجتماعی او در رمان کلیدر مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین تلاش می شود نشان داده شود که دولت آبادی چگونه از طریق شیوه های روایت پردازی واقع گرایانه، موقعیت زنان را به مثابه ی بخشی از ساختار کلان جامعه ی ایرانی بازتاب می دهد و وضعیت آنان را در پرتو نظام های ارزشی فرهنگی و طبقاتی تحلیل می کند.

کلیدواژه ها:

کلیدر ، زن ، هویت ، محمود دولت آبادی ، ادبیات معاصر ایران