بررسی سفرنامه نویسی ایرانیان در دوره قاجار باتکیه بر سفرنامه امین الدوله

سفرنامه نویسی علاوه بر سیاحان خارجی در روزگار قاجار در میان ایرانیان نیز احیاء شد و نقش آن در روحیه تجددخواهی و شکل گیری زمینههای انقلاب مشروطه بسیار برجسته گردید. در برخی از سفرنامهها علاوه بر مشاهدات، نویسنده به علل و عوامل ضعف عقب ماندگی ایرانیان و پاره ای حقایق تاریخی اشاره و گاه راه نجات کشور هم پیشنهاد گردیده است. سفرنامه حج میرزا علی خان امین الدوله صدر اعظم اصلاح طلب مظفرالدین شاه از جمله ارزشمندترین اسناد سیاسی اواخر روزگار سلسله قاجاریه به شمار میرود این اثر از نظر ساختاری و محتوایی از نمونه های برجسته نوع ادبی سفرنامه است و از لحاظ تاریخی، به ویژه بیان صریح عملکرد ارکان سیاسی کشور حائز اهمیت بسیار است. امین الدوله را از نویسندگان صاحب سبک دوره تجدید حیات نویسندگی و از پیشروان ساده نویسی معاصر میدانند. از جمله ویژگی های سفرنامه وی پرداختن به جزئیات دقیق و روحیات افراد مختلف و صراحت بیان. است توصیف تشکیلات دولتی و پاره ای مسائل اقتصادی و فسادهای اخلاقی وابستگان به حکومت است که موجب گردیده است تا به عنوان سندی معتبر در تاریخ اجتماعی روزگار قاجار به شمار رود. این پژوهش درصدد است تا به شیوه توصیفی - تحلیلی به بررسی کلی ویژگیهای سفرنامههای ایرانی دوره قاجار بپردازد و سپس ویژگیهای ساختاری و محتوایی سفرنامه حج امین الدوله را بیان نماید.

کلیدواژه ها:

سفرنامه نویسی دوره قاجار ، سفرنامه امین الدوله ، بررسی و تحلیل