مقایسه اثربخشی آگاهی واج شناسی و آموزش حافظه دیداری بر دیکته نویسی و مهارتهای خوانداری

یادگیری یکی از مهارتهای اساسی و پایه ای زندگی است که هم به زندگی رونق و دوام می بخشد و هم زندگی است که ضرورت یادگیری را به وجود می آورد. انسان از بدو تولد تا هنگام مرگ همواره یاد می گیرد و بیشتر رفتارها، گفتارها و فعالیتهای خود را براساس عمل یادگیری انجام می دهد. هر چه میزان یادگیری بیشتر و عمیق تر باشد، در بهبود شرایط زندگی نقش موثری بازی می کند. از طرفی بین انسان ها تفاوت فردی بسیاری وجود دارد، همه یکسان نمی آموزند زیرا استعدادها، ظرفیت ها و قابلیت ها و انگیزه های آنان گوناگون است. از این رو یادگیری هم ممکن است دچار مشکل شود که بعضی از آنها منشاء ذهنی داشته، برخی هم ریشه جسمانی، محیطی و اجتماعی دارند. لذا یکی از مواردی که بر روی فرآیند یادگیری اثر می گذارد، اختلالات یادگیری است. اختلال یادگیری، خاص یک اختلال رشدی-عصبی است که منشاء زیستی داشته و پایه و اساس ناهنجاری های موجود در سطح شناختی است و نشانه های رفتاری اختلال نیز از آن نشات می گیرد. این اختلال یکی از عملکردهای خواندن، نوشتن و ریاضیات را تحت تاثیر قرار می دهد. دانش آموزان مبتلا به این نوع اختلالات بسیار کمتر از آن چه از سن و سطح هوشی آن ها انتظار می رود، موفق شده و در تنظیم اطلاعات دیداری و شنیداری، حافظه و توجه نیز نقص دارند. حافظه دیداری به توانایی ذخیره سازی و یادآوری اطلاعات بصری اشاره دارد. این نوع حافظه شامل فرآیندهایی است که در آن افراد تصاویر، اشکال، رنگ ها و دیگر نشانه های بصری را شناسایی، پردازش و به خاطر می سپارند. حافظه دیداری نقش مهمی در یادگیری و درک اطلاعات دارد و به ما یادآوری می کند که افراد می توانند اشیاء، چهره ها و مکان ها را به راحتی شناسایی کنند و آن ها را به خاطر بسپارند. حافظه دیداری به ما کمک می کند تا اطلاعات را به صورت تصویری تجسم کنیم که این امر می تواند یادآوری آن ها را آسان تر کند. استفاده از تکنیک هایی مانند نقشه های ذهنی، نمودارها و تصاویر می تواند به تقویت یادگیری و فهم عمیق تر اطلاعات کمک کند و همچنین در فرآیند حل مسئله، حافظه دیداری به ما کمک می کند تا راه حل ها و الگوها را به صورت بصری تجسم کنیم و ارتباطات بین آن ها را شناسایی نماییم. آموزش حافظه دیداری به فرآیندهایی اطلاق می شود که هدف آن تقویت و بهبود توانایی های یادآوری و یادگیری اطلاعات از طریق استفاده از نشانه ها و ابزارهای بصری است. این نوع آموزش بر مبنای این اصل استوار است که یادگیری موثرتر و پایدارتر زمانی اتفاق می افتد که دانش آموزان بتوانند اطلاعات را به صورت بصری پردازش کنند. این آموزش شامل ارائه اطلاعات به صورت تصاویر، نمودارها، نقشه های ذهنی و دیگر اشکال بصری است که به دانش آموزان کمک می کند تا مفاهیم را بهتر درک کنند و با تمرین های تجسمی مانند ترسیم ساخت، مدل های نمایشی و استفاده از کارت های یادآوری می توانند اطلاعات را به شکلی ملموس تر و قابل یادآوری تر تبدیل کنند. آموزش حافظه دیداری به دانش آموزان کمک می کند تا ارتباطات بین مفاهیم مختلف را شناسایی و درک کنند که این امر به یادآوری بهتر اطلاعات منجر می شود. حافظه دیداری به عنوان سیستم فعال حافظه ای در نظر گرفته می شود که وظیفه ذخیره سازی موقت و پردازش همزمان اطلاعات را بر عهده دارد. به دلیل نقش مهم حافظه دیداری در عملکردهای شناختی انسان، این حافظه، هسته اصلی روان شناسی شناختی به شمار می آید. یکی از ویژگی های اصلی و جداناپذیر حافظه دیداری، قابلیت پردازش و ذخیره سازی اطلاعات است. این نوع حافظه به فرد این امکان را می دهد که تصاویر، رنگ ها و جزئیات بصری را به خوبی شناسایی و به یاد بیاورد. حافظه دیداری به ما کمک می کند تا الگوها را تشخیص دهیم، مکان ها و چهره ها را به یاد آوریم و درک بهتری از محیط اطرافمان داشته باشیم. این ویژگی به ویژه در یادگیری و حل مسائل پیچیده بسیار موثر است زیرا اطلاعات بصری معمولا سریعتر و موثرتر از اطلاعات کلامی پردازش می شود. آموزش حافظه دیداری ارتباط نزدیکی با آگاهی واج شناسی دارد زیرا هر دو به پردازش و درک اطلاعات بصری و زبانی کمک می کنند. در واقع آگاهی واج شناسی به فرد این امکان را می دهد که ساختار و الگوهای صوتی زبان را شناسایی کند، در حالی که حافظه دیداری به ذخیره و بازیابی اطلاعات بصری مرتبط با این الگوها کمک می کند. با تقویت حافظه دیداری، فرد می تواند به راحتی نشانه های نوشتاری و تصاویری که نمایانگر صداها و واج ها هستند را به خاطر بسپارد و به یاد آورد. این تعامل باعث بهبود توانایی های زبانی و خواندن می شود و به یادگیری موثرتر زبان کمک می کند. به طور کلی، آموزش موثر در هر دو زمینه می تواند به تقویت مهارت های زبانی و شناختی منجر شود. آموزش حافظه دیداری و آگاهی واج شناسی در فرآیند یادگیری زبان و خواندن به یکدیگر وابسته اند و هر یک به بهبود توانایی های شناختی و زبانی کمک می کند. حافظه دیداری به ما این امکان را می دهد که تصاویر و الگوهای بصری را ذخیره و بازیابی کنیم، به ویژه زمانی که کودکان حروف الفبا را یاد می گیرند و باید شکل حروف را به یاد بسپارند. از سوی دیگر، آگاهی واج شناسی شامل توانایی تشخیص و تحلیل صداها و واج ها در کلمات است که به یادگیرندگان کمک می کند تا بفهمند چگونه حروف و صداها با یکدیگر ترکیب می شوند. استفاده از تصاویر و نمودارها در آموزش زبان می تواند یادگیری را تسهیل کند زیرا وقتی یادگیرندگان با تصاویری مرتبط با کلمات و صداها مواجه می شوند، احتمال بیشتری دارد که نه تنها کلمات را به خاطر بسپارند، بلکه توانایی آن ها در تشخیص و تولید صداها نیز تقویت شود. در نهایت، آموزش همزمان این دو عامل می تواند به یادگیرندگان کمک کند تا درک بهتری از زبان پیدا کنند و مهارت های خواندن و نوشتن خود را تقویت کنند که این امر به یادگیری عمیق تر و موثرتر منجر می شود.

کلیدواژه ها:

آگاهی واج شناسی ، آموزش حافظه دیداری ، دیکته ، نویسی ، مهارتهای خوانداری ، دانش آموزان دختر پایه دوم ابتدایی