ارزیابی تجمع میکروپلاستیکها در وزغ سبز (Bufotes sitibulus به عنوان شاخص زیستی در چشمه بلاغ استان مرکزی با استفاده از AFM و FTIR

میکروپلاستیکها به عنوان آلاینده های پایدار، محیطی تهدیدی جدی برای اکوسیستمهای آبی و موجودات زنده محسوب می شوند. هدف این مطالعه، بررسی تجمع میکروپلاستیکها در وزغ سبز (Bufotes sitibundus) در چشمه بلاغ، شازند استان مرکزی ایران و ارزیابی نقش دوزیستان به عنوان شاخص زیستی بود. نمونه برداری از دو ایستگاه با کاربری متفاوت شامل ایستگاه گردشگری با فعالیت انسانی بالا (ایستگاه ۱) و ایستگاه مرجع با حداقل اثر انسانی (ایستگاه ۲) انجام شد. از هر ایستگاه ۱۰ وزغ بالغ به صورت تصادفی انتخاب گردید و محتویات دستگاه گوارش با استفاده از فلوشینگ در محل جمع آوری شد. ذرات میکروپلاستیکی پس از هضم با اسید نیتریک با میکروسکوپ نوری مشاهده و بر اساس شکل، رنگ و اندازه دسته بندی شدند. سپس تعدادی ذره به صورت تصادفی برای بررسی سطح با AFM و شناسایی نوع پلیمر با دستگاه FTIR آنالیز شدند. نتایج نشان داد که میانگین تعداد میکروپلاستیکها در ایستگاه ۱ (۰.۸ - ۳.۶ ذره) به طور معناداری بیشتر از ایستگاه ۲ (۰.۵ - ۱.۷ ذره) بود (p < ۰.۰۵). ذرات غالبا به صورت الیاف و قطعات با اندازه کمتر از ۱ میلیمتر با رنگهای تیره بودند و تحلیل AFM نشان داد که ذرات ایستگاه اسطحی ناهموار و تخریب جزئی بیشتری داشتند. شناسایی پلیمرها با دستگاه FTIR نشان داد که ذرات عمدتا از PET و PES تشکیل شده اند. یافته ها نشان می دهد که دوزیستان می توانند شاخص زیستی حساس و عملی برای پایش آلودگی میکروپلاستیک در اکوسیستمهای آبی باشند و فعالیت انسانی و گردشگری تاثیر مستقیم بر تجمع میکروپلاستیکها دارد. این مطالعه با بهره گیری از ترکیب روش های نوآورانه مانند AFM و FTIR تصویری جامع از وضعیت آلودگی ارائه می دهد و می تواند راهنمایی برای مطالعات آینده و مدیریت محیط زیست باشد.

کلیدواژه ها:

میکروپلاستیک ، Buotes sitibundus ، شاخص زیستی ، FTIR ، AFM ، چشمه بلاغ