جداسازی و شناسایی قارچ های مرتبط با بذر پنبه و بررسی قارچ آفلاتوکسین زای Aspergillus flavus

هدف: این پژوهش با هدف جداسازی و شناسایی قارچ های آلوده کننده ی بذرهای دو رقم پنبه که به مدت طولانی در انبار نگهداری شده بودند، و همچنین تعیین جدایه ای که بیشترین میزان آفلاتوکسین را تولید می کند، انجام شد تا خطرات بالقوه برای ایمنی بذر ارزیابی شود.مواد و روش ها: دو رقم پنبه، عاشورا و لاشتا، که حدود سه سال نگهداری شده بودند، در کیسه های استریل جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند و تا زمان آزمایش در دمای ۴ درجه سانتی گراد ذخیره گردیدند. جداسازی قارچ ها از طریق کشت سطحی بر روی محیط های Potato Dextrose Agar و Malt Extract Agar با انکوباسیون در دمای ۲۵ تا ۲۸ درجه سانتی گراد انجام شد. کلنی ها بر اساس ویژگی های ماکروسکوپی توصیف و سپس با استفاده از رنگ آمیزی Lactophenol Cotton Blue از نظر میکروسکوپی بررسی شدند. آزمون قرارگیری در معرض بخار آمونیاک به عنوان آزمایشی سریع برای شناسایی کیفی سویه های آفلاتوکسین زای Aspergillus به کار رفت. میزان تولید آفلاتوکسین توسط جدایه ها با استفاده از روش ELISA اندازه گیری شد. شناسایی مولکولی جدایه ی دارای بیشترین تولید آفلاتوکسین از طریق تکثیر ناحیه ی ITS با روش PCR و به کارگیری آغازگرهای استاندارد و DNA ژنومی استخراج شده بر اساس دستورالعمل تولیدکننده انجام گرفت.نتایج: در مجموع ۲۸۵ جدایه ی قارچی از دو نمونه ی بذر پنبه به دست آمد که متعلق به چندین جنس مختلف بودند. نمونه ی رقم عاشورا ۱۵۰ جدایه و رقم لاشتا ۱۳۵ جدایه تولید کرد. توزیع گونه های شناسایی شده شامل Aspergillus niger (۴۸ درصد)، Rhizopus spp. (۵۶/۴۴ درصد)، Aspergillus flavus (۰۱/۷ درصد)، و Penicillium spp. (۳۵/۰ درصد) بود. سه جدایه ی A. flavus در شرایط کشت آزمایشگاهی مقادیر قابل اندازه گیری آفلاتوکسین تولید کردند که غلظت آن ها بین ۲۷ تا ۴۲ نانوگرم بر میلی لیتر متغیر بود. جدایه ای که بیشترین میزان آفلاتوکسین (۴۲ نانوگرم بر میلی لیتر) را تولید کرد، از طریق PCR به عنوان Aspergillus flavus تایید شد و با شناسایی مورفولوژیک نیز مطابقت داشت؛ این جدایه با شماره ی دسترسی منحصربه فرد در پایگاه GenBank ثبت گردید.نتیجه گیری: نگهداری طولانی مدت بذر پنبه می تواند موجب کلونیزه شدن آن توسط اجتماعات قارچی متنوع، شامل سویه های آفلاتوکسین زای A. flavus شود. پایش مستمر دسته های بذر ذخیره شده، بهبود بهداشت شرایط انبار و اجرای راهبردهای کاهنده ی هدفمند برای تضمین ایمنی بذر و کاهش خطرات بهداشتی و اقتصادی مرتبط توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

آفلاتوکسین ها ، آلودگی قارچی ، بذر پنبه ، Aspergillus flavus