معیارهای سنجش «دریافت­ های عارفانه» در منظومه عرفانی امام خمینی ^(ره)

سنجش درستی و نادرستی گزاره­ های مطرح شده در هر علم و ارائه ملاک­ ها و معیارهایی برای سنجه، از دغدغه ­های مهم دانشمندان علوم مختلف است. در علم عرفان، این دغدغه در همه گزاره های عرفانی، به ­ویژه در گزاره ­های شهودی وجود داشته است، عرفان نیز همانند سایر علوم، برای فهم صدق و خطای گزاره­ ها و دریافت­ های مبتنی بر شهود که مهم ترین منبع شناخت حقایق عالم بعد از وحی است، به میزان و قانون نیاز دارد تا عارف با این موازین و معیارها، یقینی بودن مکاشفات، مشهودات و معاینات خود را تشخیص دهد. از آنجا که هر انسان غیر معصوم، در معرض خطای در معرفت قرار دارد، عرفا برای حقانیت گزاره ­های عرفانی و واقعیت تجارب آن و تفکیک القای شیطانی از رحمانی، معیارها و ملاک­ هایی همچون مطابقت با قرآن و حدیث را ارائه کرده ­اند. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانه­ ای، معیارهای صدق و کذب دریافت­ های عرفانی از منظر امام خمینی استخراج و مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ایشان برای تمییز دریافت­ های انسان­ های غیر معصوم چهار معیار ذکر کرده­ اند:۱. میزان اکبر (قرآن)؛ ۲. میزان صغرا (معصومین (ع))؛ ۳. خود عارف؛ ۴. استاد کامل.

کلیدواژه ها:

امام خمینی ، دریافت های عارفانه ، کشف و شهود ، گزاره های عرفانی ، معیار سنجش