تحلیل تطبیقی مفهوم «اهل الذکر» از دیدگاه روایات تفسیری فریقین

تحقیق حاضر به بررسی مفهوم «اهل ذکر» در روایات اسلامی با تمرکز بر تفاسیر شیعه و اهل سنت می پردازد. بر اساس آیاتی مانند آیه ۴۴ سوره نحل و ۵۹ سوره نساء، قرآن و پیامبر (ص) به عنوان منابع هدایت معرفی شده اند. در حدیث ثقلین، اهل بیت (ع) در کنار قرآن به عنوان مرجع هدایت مطرح شده اند. در روایات شیعه، مصداق «ذکر» به قرآن یا پیامبر (ص) و «اهل ذکر» به اهل بیت (ع) تفسیر شده است. این روایات تاکید دارند که پرسش از اهل بیت (ع) واجب است، اما پاسخگویی به عهده آنها نیست. در مقابل، منابع اهل سنت دو دیدگاه ارائه می کنند: برخی روایات، اهل بیت (ع) را مصداق «اهل ذکر» می دانند، درحالی که برخی دیگر اهل کتاب (یهود و نصاری) یا عموم عالمان قرآن را مد نظر قرار می دهند. بررسی ها نشان می دهد روایات شیعه همسو و یکپارچه اند، اما در منابع اهل سنت تنوع و گاه تضاد وجود دارد. همچنین، در روایات شیعه شان نزول آیه مرتبط با اهل کتاب رد شده، حال آنکه در برخی منابع سنی به آن استناد می شود. در نهایت می توان گفت دیدگاه شیعه با تاکید بر جایگاه اهل بیت (ع) به عنوان تنها مصداق معتبر «اهل ذکر»، از تواتر و انسجام بیشتری برخوردار است.

کلیدواژه ها:

ذکر ، اهل الذکر ، اهل بیت ، روایات تفسیری