هوش مصنوعی مولد در طراحی مفهومی آسمان خراش ها: کاوشی مبتنی بر تحقیق از طریق طراحی با ابزارهای چندوجهی

هوش مصنوعی مولد (Generative AI) در سال های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ از یک ابزار کمکی به یک شریک خلاق واقعی در فرآیند طراحی معماری تبدیل شده است. این پژوهش با روش «تحقیق از طریق طراحی» (Research-through-Design) به بررسی ظرفیت ابزارهای چندوجهی هوش مصنوعی مولد (مانند Midjourney، Stable Diffusion، DALL•E ۳، Runway Gen-۲، Pika Labs و ترکیب آن ها با Rhino+Grasshopper) در مرحله طراحی مفهومی آسمان خراش پرداخته است. در این مطالعه، چهار پروژه مفهومی آسمان خراش در چهار زمینه متفاوت جغرافیایی-اقلیمی (دبی، توکیو، نیویورک و تهران) با استفاده از زنجیره چندمرحله ای متن به تصویر، تصویر به تصویر، تصویر به-ویدیو و تصویر به-مدل سه بعدی تولید شد. نتایج نشان داد که هوش مصنوعی مولد نه تنها سرعت ایده پردازی را تا ۸۵٪ افزایش می دهد، بلکه فرم هایی با پیچیدگی توپولوژیک و زیبایی شناسی غیرمنتظره تولید می کند که پیش تر در ذهن معمار انسانی به سادگی متصور نبودند. با این حال، محدودیت های معنایی، ناتوانی در درک دقیق بارهای سازه ای و گاه تولید تصاویر اغراق آمیز فاقد مقیاس واقعی همچنان چالش های اصلی هستند. این مقاله استدلال می کند که آینده طراحی مفهومی آسمان خراش نه در جایگزینی کامل معمار با ماشین، بلکه در شکل گیری یک «هوش ترکیبی» (Hybrid Intelligence) نهفته است که در آن معمار نقش کارگردان و ویراستار ایده های مولد را بر عهده دارد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی مولد ، طراحی مفهومی ، آسمان خراش ، تحقیق از طریق طراحی ، ابزارهای چندوجهی ، Midjourney ، Stable Diffusion ، هوش ترکیبی ، فرم یابی پارامتریک ، زیبایی شناسی محاسباتی