مدل سازی ساختاری تفسیری عوامل موثر بر نزاع های خیابانی

زمینه و هدف: افزایش نزاع های خیابانی در سال های اخیر، شاخصی از وضعیت بیمارگونه زیست روزمره شهروندان ایرانی است که در ساختارهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مولد خشونت و ستیز، تولید و بازتولید می شود. این نوع فشار اجتماعی موجب عدم موفقیت فرد در دستیابی به اهدافش در زندگی می گردد و همین امر زمینه ای برای کاهش آستانه سطح تحمل افراد است. این پژوهش با هدف احصاء مدل جامع عوامل موثر بر نزاع های خیابانی با استفاده از روش مدل تفسیری-ساختاری انجام گرفت.روش: در این تحقیق، با مروری سیستماتیک بر پژوهش های صورت گرفته در این حوزه و تمرکز بر روی ۱۵ پژوهش شاخص؛ به ۱۴ متغیر کلیدی در تبیین نظری خشونت خیابانی در ایران محدود شد. سپس بر اساس روش مدل سازی ساختاری تفسیری، پرسشنامه ماتریس خود تعاملی ساختاری (SSIM) را به ۱۵ نفر از خبرگان حوزه علوم اجتماعی (دانشجویان و فارغ التحصیلان مقطع دکتری و ارشد جامعه شناسی، روان شناسی، مشاوره و مددکاری و حقوق) ارائه داده شد.یافته ها: با ترسیم جداول دسترسی اولیه، دسترسی نهایی و شاخص بندی متغیرها، مدل جامع عوامل موثر بر نزاع های خیابانی در ۴ سطح (سطح اول شامل طبقه اجتماعی، ساختار نابرابر توزیع فرصت و ثروت، دین داری، نشاط اجتماعی، نظارت اجتماعی خانواده، میزان تحصیلات، تعلق طایفه ای و عدم حاکمیت قانون، سطح دوم شامل مصرف رسانه ای، سطح سوم شامل اعتماد اجتماعی و سرمایه اجتماعی و درنهایت سطح چهارم شامل آنومی اجتماعی و مهارت های ارتباطی) احصاء گردید.نتیجه گیری: در تبیین علل اجتماعی نزاع های خیابانی در ایران به مجموعه متکثری از عوامل و متغیرها دسترسی پیدا کردیم که با درنظر گرفتن همه آن ها می توانیم مدل نظری جامعی را برای فهم علل آن به کار ببندیم. مطابق با نتایج برآمده از تحقیق می توان نتیجه گرفت که با وجود توسعه زندگی شهری، افزایش و تراکم جمعیت، وجود محرک های عصبی، افزایش کشمکش ها و فشارهای روانی، مواجهه با افراد غریبه و حتی ناشناس، وجود مشکلات شغلی و اقتصادی، خصوصیات روانی نابهنجار و ... ازجمله مواردی هستند که خواسته یا ناخواسته در زندگی افراد وجود دارد و می تواند عامل بروز رفتارهای پرخاشگرانه که منجر به نزاع درگیری شود.

کلیدواژه ها:

خشونت ، نزاع خیابانی ، مدل سازی ساختاری- تفسیری ، خشونت نهادینه