بازاندیشی زیست بوم شناختی توسعه، آب و انرژی در مرزهای سیاره ای (مطالعه موردی: در جستجوی منابع ناشناخته آب و انرژی در ایران)

حرکت، نشانه زیست و نیازمند انرژی است. توجه به واقعیت به هم­پیوستگی حوزه­های زیستی (از سطوح پایه مانند سلول تا سطوح بالاتر و کلان بوم­شناسی طبیعی و اجتماعی) همانند راهنمای شناسایی تنوع حرکت و انرژی در سرزمین عمل می­نماید. تاریخ طولانی حرکت و زیستن در فلات ایران بیانگر پیشینه آمایش سرزمین با محوریت تنوع آبی و آب به مثابه انرژی است که نشان­دهنده سوابق تولید، ذخیره، تقسیم و بهره برداری­های جوامع از تنوع انرژی­ در سرزمین را است. تغییرات حوزه­های زیستی، تغییرات الگوهای شناسایی و بهره­گیری از انرژی­ها را آشکار می­سازد. تغییرات جمعیت و بافت اجتماعی به مثابه تغییرات زیست­بوم شناختی در ایران­زمین بیانگر تغییرات بنیادین در مساله­شناسی انرژی و الگوهای حرکت و زیست است. رخداد توسعه در مقیاس زیست­کره، تغییرات اساسی در پیوند انرژی و بوم شناسی ایجاد کرده است. بنابراین، پرسش مقاله این است: تغییرات توسعه­ای در فلات ایران چه تاثیری بر انرژی­شناسی برای حرکت و سامانه های زیستی سرزمین داشته است؟ برای پاسخ­گویی، تحلیل کیفی رویکرد حل مساله آب و انرژی در دهه های ۱۳۴۰ الی ۱۳۶۰ و مقایسه آن با اولویت­های نقشه جامع علمی کشور (مصوب و ابلاغ شده در سال ۱۳۸۹ برای تمامی نهادهای مرتبط) انجام شد. فراموشی آب به مثابه انرژی و تکیه بر فناوری بدون پیوند قوی با زیست­بوم و فرهنگ، روند مسلط است. تغییر این وضعیت نیازمند جایگزینی تحلیل بیوفیزیکی-اجتماعی بجای تحلیل فیزیکی یا بیوفیزیکی انرژی در مرزهای سیاره­ای و زیستی است.

کلیدواژه ها:

Clustering ، Nexus ، Planetology ، Hydrology ، Energy science ، Demography ، Land use planning ، همبست ، سیاره شناسی ، آب شناسی ، انرژی شناسی ، جمعیت شناسی ، آمایش سرزمین