بررسی تطبیقی مقاومت در فقه سیاسی شیعه و اهل سنت

مفهوم «مقاومت» یکی از مولفه های بنیادین در فقه سیاسی اسلامی به شمار می رود که در دو مکتب اصلی شیعه و اهل سنت، با رویکردها و مبانی متفاوتی تبیین شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی این مفهوم در فقه سیاسی دو جریان مذکور، به تحلیل تفاوت های معرفتی، روشی و راهبردی میان آن ها می پردازد. فقه سیاسی اهل سنت، تحت تاثیر مکتب اشاعره و گرایش حدیث محور، عمدتا میان دو رویکرد سازش پذیر و مبارزه جویانه در نوسان است؛ در حالی که فقه سیاسی شیعه، با تکیه بر عقلانیت، عدالت محوری و نگاه راهبردی، مقاومت را کنشی مستمر، هدفمند و ضروری در برابر سلطه گری و تجاوز تلقی می کند. یافته های پژوهش که با روش تحلیل محتوا به دست آمده است، نشان می دهد فقه سیاسی شیعه برخلاف فقه اهل سنت، بر برهم زدن توازن قدرت در نظام بین الملل از طریق مقاومت فعالانه تاکید دارد. این مقاله با واکاوی مفهوم مقاومت در فقه سیاسی اسلامی، به درکی ژرف تر از نقش آن در شکل گیری رفتار سیاسی مسلمانان و نحوه مواجهه آنان با نظام های سلطه گر دست می یابد.

کلیدواژه ها:

فقه سیاسی اسلام ، مقاومت ، شیعه ، اهل سنت ، سلطه ستیزی ، تحلیل تطبیقی