نسخه شناسی مصاحف مکتب شیراز دوره های تیموری و صفوی در گنجینه قرآنی آستان قدس رضوی

هدف: این پژوهش به بررسی ارکان نسخه شناسی مصاحف قرآنی مکتب شیراز دوره های تیموری و صفوی در گنجینه قرآنی آستان قدس رضوی پرداخته است.

روش پژوهش: روش پژوهش تطبیقی است و با توجه به عدم دسترسی به اصل منابع، ابزار گردآوری اطلاعات، سیاه وارسی است که بر اساس اطلاعات جامع هدف تنظیم و از طریق جداول مورد طبقه بندی قرارگرفته است .

یافته ها: از میان جامعه آماری پژوهش از دوره تیموری جزوه های قرآنی شماره ۴۱۴،۸۲۶ و مصحف ۱۹۰ و از دوره صفوی، شماره های: ۱۲۶،۱۳۶،۱۰۶،۱۱۲،۲۹۱ به عنوان مصاحف مرجع مورد تحلیل دانش نسخه شناسی قرار گرفته است.

نتیجه گیری: از میان ارکان علم نسخه شناسی، پنج ویژگی تزیینات لوح فاتحه الکتاب، کتیبه سر سوره ، دعاهای اوراق بدرقه ابتدا و انتهای قرآن، تزیینات همراه متن قرآن و ترکیب بندی نقوش از مهم ترین ویژگی هایی هستند که در شناسایی مصاحف قرآنی مکتب شیراز می توان به کار گرفته شوند. ۱) طرح لوح فاتحه الکتاب، در دوره تیموری طرح کتیبه مزدوج و در دوره صفوی طرح لچک و ترنج به کار رفته است ۲) سر سوره ها، در دوره تیموری بر روی کاغذ کتابت شده و در دوره صفوی دور کتیبه سر سوره رنگ طلایی و لاجوردی گذاشته شده است ۳) دعاهای اوراق بدرقه، فقط در مصاحف مکتب شیراز دوره صفوی، اجرا شده است ۴) تزیینات همراه متن قرآن، نشان عشر در دوره تیموری به شکل دایره ترسیم شده؛ اما در دوره صفوی نشان عشر به شکل ترنج است. ۵) ترکیب بندی نقوش، از دوره صفوی بندهای ختایی الوان در مصاحف به کار رفته است.

کلیدواژه ها:

مکتب شیراز ، قرآن ، نسخه شناسی ، کتابت ، تذهیب ، دوره تیموری ، دوره صفوی