ارائه ابزار اندازه گیری توانمندسازی زنان: مراحل و نتایج

توانمندسازی زنان به عنوان محور توسعه پایدار، نیازمند ابزاری استاندارد برای سنجش ابعاد چندگانه آن است. این مقاله با هدف طراحی پرسشنامه ای روا و پایا برای سنجش توانمندسازی زنان ایرانی انجام گرفت. با بررسی پیشینه موضوع، مصاحبه و مشورت با متخصصان، پرسشنامه با ۳۷ گویه در هفت حوزه توانمندسازی روان شناختی، تصمیم گیری، اجتماعی، جنسیتی، اقتصادی، سلامت و رفاه و مدنی طراحی شد. سپس اعتبار سازه پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی بررسی شد. نتایج، هفت زیرمقیاس را تایید کرد که ۵۹ درصد از واریانس داده ها را تبیین کردند و ساختار منطقی ابزار را نشان دادند. درنهایت، پایایی پرسشنامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ۸۳/۰ برای کل مقیاس تایید شد که حاکی از همسانی درونی مطلوب بود. استفاده از نمونه بزرگ و ترکیب روش های کیفی و کمی به افزایش اعتبار نتایج کمک کرد. ابزارهای موجود از توجه به ابعاد روانی-اجتماعی غافل اند و با بافت جوامع فارسی زبان تطابق ندارند، ولی این پرسشنامه جامع قادر است ابعاد پیچیده توانمندسازی زنان را در بافت فرهنگی-اجتماعی ایران اندازه گیری کند و با شناسایی چالش های ساختاری از جمله موانع فرهنگی-اجتماعی، قوانین تبعیض آمیز و نبود ابزارهای چندبعدی بوم محور، قوت ها و ضعف های برنامه ها را شناسایی کند. یافته ها نشان می دهد این ابزار نه تنها برای ارزیابی وضعیت کنونی کاربرد دارد، بلکه شکاف موجود در ابزارهای پیشین را پر می کند و با شناسایی موانع زمینه ای، داده های لازم را برای اصلاح سیاست ها، طراحی مداخلات چندبعدی و پایش پیشرفت به سوی اهداف توسعه پایدار فراهم می کند.

کلیدواژه ها:

ابزار اندازه گیری ، پرسشنامه ، توانمندسازی ، زنان