جدال هم افزای تخیلات واقع گرا؛ بررسی گزاره های رئالیسم جادویی در دور رمان کافکا در کرانه اثر موراکامی و شجره العابد اثر عمار علی

نمادهای واقعی تخیل­گریز بوده و مفاهیم و صور انتزاعی نیز به صورت بنیادین پیوندی با نمادهای رئالیستی ندارند، اما محمل ادبیات آوردگاهی است که این دو سویه ناهمگون از تاملات منطق­گریز را واجد پیوندی ناگسستنی می­کند، به گونه­ای که گاه مرز میان آنها قابل تشخیص نیست، بخصوص در مولفه­هایی چون رازگونگی، پوچ­گرایی، فضای وهم­آلود، دگردیسی و مسخ­شدگی و تا حدودی صوفی­گری. شاید شرایط سیاسی و اجتماعی موجود در جوامع نکبت­زده جهانی، نویسندگان را به این سبک فراخوانده و باعث شده نویسنده با زبانی رمزگونه و تلفیق نمادین واقعیت وخیال، واقعیت­های جامعه را به تصویر ­کشد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مولفه­های رئالیسم جادویی در دو رمان شجره العابد از عمار علی و «کافکا در کرانه» از موراکامی پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که عناصر وهم وخیال، تنهایی، اوضاع سیاسی-اجتماعی، سکوت و بایکوت اختیاری، حضور موجودات فراحسی، ورازگونگی وپوچ­گرایی در این دو رمان استعمال شده است. عناصری چون استحاله و دگردیسی و صوفی­گری تنها در رمان شجره العابد، و مولفه­هایی چون پوچ­گرایی وفضای متعفن فقط در رمان کافکا کاربرد داشته است. برجسته ­ترین این مولفه ­ها در شجره العابد ترسیم فضای تعفن­ آلود و جنبه متصوفانه بوده، و مولفه­های برجسته رمان کافکا تقابل، پوچ­انگاری و رازگونگی بوده است. عمار علی به اوضاع نابسامان جامعه، مسائل اجتماعی و نمادهای عرفانی پرداخته است، اما موراکامی به مسائل انسانی در جامعه خود از جمله به تنهایی، پوچی ومرگ ومسائل فرهنگی اشاره کرده است. گاه نیز اشارات فراواقعی موراکامی قهری، انقباضی، انزواطلبانه و از روی اعتماد به عناصر مادی بوده، در حالیکه نگاه غالب در نزد عمار علی  انبساطی، خودخواسته، غیرمادی وعاطفه­ محور بوده است.

کلیدواژه ها:

رئالیسم جادویی ، هاروکی موراکامی ، رمان کافکا در کرانه ، عمار علی ، رمان شجره العابد