چرایی و پیامدهای ستم گری و ستم ستیزی در سپهر آموزه های رضوی؛ رهیافتی تمدنی

در خوانش تمدنی آموزه های رضوی با موضوعات مختلفی روبه رو هستیم که واکاوی و درنگ در آنها راهی مناسب برای دست یافتن به منظومه اندیشه تمدنی امام رضا(ع) به شمار می رود. این جستار بر آن است موضوع ستم گری و ستم ستیزی را که پدیده ای دیرین و دارای ظهور و بروز در خردترین تا کلان ترین سطوح زندگی فردی و اجتماعی انسان هاست، در گستره آموزه های رضوی به بررسی بنشیند. این مهم پس از گزینش ۲۶ گزاره مرتبط با این موضوع از مجموعه روایات منقول از حضرت رضا(ع) و نمایه زنی آنها در نرم افزار «مکس کیودا» صورت گرفته است. در مرحله بعد ۳۸ نمایه به دست آمده در چهار محور اصلی چرایی ستم گری، پیامدهای ستم گری، چرایی ستم ستیزی و پیامدهای ستم ستیزی دسته بندی شده است. پس از توضیح و تبیین محورهای فرعی ذیل چهار محور اصلی، با رویکردی تمدنی عوامل موثر بر پیدایش و رواج ستم گری و نیز ستم ستیزی در قالب سه مولفه مهم تمدنی یعنی نظام اندیشگی، حکومت و مناسبات اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به جایگاه کانونی نظام اندیشگی در یک تمدن، و نقش محوری خداباوری و خداناباوری در آن، می توان ایمان به خدا را از دیدگاه امام رضا(ع) اصلی ترین عامل ستم گریزی و ستم ستیزی و ضعف ایمان به خدا را اصلی ترین عامل ستم گری در یک تمدن شمرد.

کلیدواژه ها:

امام رضا(ع) ، خداباوری ، سیره رضوی ، ستم ستیزی ، ظلم