ارزیابی روند توسعه فیزیکی فضاهای شهری واقع در قلمروهای کوهستانی نسبت به مخاطرات محیطی (مطالعه موردی: شهر ایلام)

مخاطرات طبیعی از جمله چالش های پیش روی بسیاری از شهرها از جمله شهر ایلام محسوب می شود. قرارگیری شهر ایران در نوار زاگرس و منتهی شدن به واحد کوهستان سبب شده است تا این شهر پتانسیل آسیب پذیری بالایی در برابر مخاطرات طبیعی از جمله زمین لرزه و زمین لغزش داشته باشد. با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش به ارزیابی روند توسعه فیزیکی شهر ایلام به سمت مناطق مخاطره آفرین در طی سال های اخیر پرداخته شده است. در این تحقیق از تصاویر ماهواره لندست، مدل رقومی ارتفاعی ۳۰ متر SRTM، لایه مربوط به کانون زمین لرزه های رخ داده و سایر لایه های اطلاعاتی به عنوان مهم ترین داده های تحقیق استفاده شده است. مهم ترین ابزارهای تحقیق، ArcGIS، TerrSet و ENVI بوده است. در این تحقیق ابتدا به شناسایی مناطق آسیب پذیر در برابر مخاطرات زمین لرزه و زمین لغزش پرداخته شده است و سپس روند توسعه نواحی سکونتگاهی این شهر به سمت مناطق آسیب پذیر در طی سال های ۱۹۹۲ تا ۲۰۲۲ ارزیابی شده است. بر اساس نتایج حاصل شده، بخش زیادی از محدوده شهر ایلام از جمله مناطق شمالی و شرقی آن در معرض مخاطرات زمین لرزه و زمین لغزش قرار دارند. همچنین نتایج این تحقیق نشان داده است که شهر ایلام در سال ۱۹۹۲ حدود ۳/۷ کیلومترمربع وسعت داشته است که حدود ۶/۵ کیلومترمربع از آن در طبقه با ریسک بالای آسیب پذیری قرار داشته است و در سال ۲۰۲۲ حدود ۸/۱۷ کیلومترمربع وسعت داشته است که حدود ۵/۱۱ کیلومترمربع از آن در طبقه با ریسک بالای آسیب پذیری قرار داشته است. با توجه به نتایج حاصل شده، در طی سال های اخیر بخش زیادی از ساخت وسازهای شهر ایلام در مناطق با ریسک بالای مخاطره پذیری صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

مخاطرات طبیعی ، قلمروهای کوهستانی ، زمین لرزه ، زمین لغزش ، شهر ایلام