بررسی اثر اسانس مرزه خوزستانی (Satureja Khusestanica) در سمیت طحال ناشی از سم کلرپیریفوس در موش های صحرایی نر نژاد ویستار

مقدمه: کلرپیریفوس یک نوع سم ارگانوفسفره می باشد که علی رغم استفاده فراوان، می توانند منجر به آسیب بافتی از جمله بافت طحال ­شود. گیاه مرزه خوزستانی دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است و در کاهش آسیب­های ناشی از استرس اکسیداتیو موثر است، هدف از این تحقیق بررسی اثر اسانس گیاه مرزه خوزستانی در سمیت طحال ناشی از سم کلرپیریفوس در موش­های صحرایی نر نژاد ویستار بود. مواد و روش ­ها: در این تحقیق تجربی تعداد ۲۸ سر موش صحرایی نر بالغ با وزن بین ۲۲۰-۱۸۰ گرم انتخاب و به ۴ گروه ۷ تایی تقسیم شدند پس از تیمار ده روزه موش ها با سموم ارگان های طحال جداسازی شده و از لحاظ پاتولوژی مورد بررسی قرار گرفتند. مقایسه آماری بین گروه کنترل، اسانس مرزه خوزستانی mg/kg ۲۵، سم کلرپیریفوس mg/kg ۰۱/۰ و گروه اسانس مرزه خوزستانی mg/kg ۲۵+سم کلرپیریفوس mg/kg ۰۱/۰ با استفاده از نرم افزار SPSS ۲۲ و آزمون مجذور کای با شبیه سازی مونت کارلو تحت سطح معناداری ۰۵/۰ انجام شد. یافته­ ها: آزمون مجذور کای نشان داد بین گروه های مختلف از نظر توزیع انواع آسیب بافتی طحال تفاوت آماری معناداری وجود داشته است (۰۰۵/۰=P) ؛ به طوری که در گروه سم کلرپیریفوس آسیب های بافتی همچون تجمع ماکروفاژ و پیگمان و تحلیل پالپ سفید طحال مشاهده شده و این در حالی است که در سایر گروه ها هیچ نوع آسیب بافتی مشاهده نگردید. بحث و نتیجه­ گیری: مطالعه ما نشان داد که گیاه مرزه خوزستانی به دلیل داشتن ترکیبات آنتی اکسیدانی چون کارواکرول به منظور جلوگیری از آسیب بافتی موثر است همچنین با توجه به تاثیرات منفی کلرپیریفوس در دوزهای پیشنهادی توسط سازمان بهداشت جهانی، بررسی های بیشتر ضروری است.

کلیدواژه ها:

Satureja Khuzestanica essential oil ، Chlorpyrifos pesticid ، Diazinon pesticid ، Spleen tissue ، اسانس ، مرزه خورستانی ، سم کلرپیریفوس ، بافت طحال