چالشهای عدالت آموزشی مدارس ابتدایی کم برخوردار و راهکارهای ارتقاء کیفیت آموزشی (مطالعه موردی مدرسه ابتدایی حر در منطقه ۸ تهران)

تحقق عدالت آموزشی در مدارس کم برخوردار یکی از مسائل بنیادی و چالش برانگیز نظام تعلیم و تربیت در ایران است؛ چرا که نابرابریهای گسترده در منابع، ساختاری نیروی انسانی و محرومیتهای اجتماعی، فرصتهای یادگیری موثر را برای دانش آموزان این مدارس به طور قابل توجهی محدود می سازد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالشهای تحقق عدالت آموزشی و ارائه راهکارهایی برای ارتقای کیفیت یادگیری در یکی از مدارس ابتدایی کم برخوردار شهر تهران انجام شده است. این مطالعه کیفی با بهره گیری از نمونه گیری هدفمند و مشارکت ۱۵ نفر (۵ معلم با حداقل ۲ سال سابقه، ۵ والد با وضعیت اقتصادی-اجتماعی مشابه، و ۵ دانش آموز پایه های چهارم تا ششم) تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته ۴۵ تا ۶۰ دقیقه ای گردآوری شد. روایی ابزار به وسیله ی نظر سه متخصص آموزش و پرورش تایید و پایایی از طریق توافق بین کدگذاران بررسی گردید. تحلیل داده ها با روش تحلیل محتوای موضوعی و بر اساس الگوی شش مرحله ای براون و کلارک (۲۰۰۶) انجام شد. یافته ها نشان داد عواملی همچون بی انگیزگی شغلی معلمان، شکاف ارتباطی میان خانواده و مدرسه، و نادیده گرفتن نیازهای روانی و آموزشی دانش آموزان از جمله موانع موثر بر تحقق عدالت آموزشی بودند. در مقابل، راهکارهایی مانند تقویت خدمات مشاوره ای تخصصی در دوره ی ابتدایی، به ویژه در حوزه اختلالات یادگیری و مشکلات رفتاری، به عنوان محورهای بهبود مطرح شد. این پژوهش نشان داد که بهره گیری از رهبری تحول آفرین، توسعه خدمات مشاوره ای، و ارتقای تعامل مدرسه با خانواده می تواند زمینه ساز تحقق عدالت آموزشی در مدارس کم برخوردار باشد.

کلیدواژه ها:

عدالت آموزشی ، رهبری تحول آفرین ، مدارس کم برخوردار ، مشاوره تخصصی ، کیفیت یادگیری