بررسی چالشهای تعامل میان مدرسه و خانواده و تبیین اصول تعامل مطلوب در مدرسه تراز

این پژوهش با توجه به نقش و جایگاه مهمی که خانواده در رشد و شکوفایی شخصیت کودکان و نوجوانان در کنار تربیت مدرسه ای دارد با هدف بررسی تجارب زیسته در خصوص تعامل خانواده و مدرسه و چالشهای این تعامل انجام شد تا از این رهگذر امکان تبیین اصول تعامل مطلوب میان خانواده و مدرسه در مدرسه تراز را فراهم نماید. لذا نگرش، مدیران، معاونان، معلمان و مربیان مدارس در مورد چگونگی تعامل مدارس با خانواده مورد بررسی واقع شده است. برای دستیابی به این هدف از رویکرد کیفی روش پدیدارشناسی تفسیری و تحلیل مضمون استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل ۲۷ نفر از مدیران، معلمان و مربیان پرورشی مدارس دولتی، غیر دولتی و مسجد محور شهرستان شیراز است که با روش گلوله برفی انتخاب شدند. نمونه گیری تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. برای گردآوری داده ها از مصاحبه عمیق نیمه ساخته یافته استفاده شد و تحلیل داده ها نیز در دو مرحله تحلیل پدیدارشناسی و تحلیل مضمون بر اساس مدل شش مرحله ای براون و کلارک انجام شد. ۱۴ مضمون پایه شناسایی شد که ذیل یک مضمون فراگیر و ۶ مضمون سازمان دهنده دسته بندی شد. همچنین به منظور افزایش روایی و پایایی پژوهش نیز از روش مثلث سازی و بازبینی مشارکت کنندگان استفاده شده است. گسست ارزش ها و پیام های تربیتی، فقدان شناخت نظام مند از خانواده ها و ظرفیت های آنان، محدود بودن تعامل به حل مسائل آموزشی و رفتاری دانش آموزان، نگاه ابزاری و محدود به نقش خانواده و نبود الگو و سازوکار مشخص برای تعامل برخی از چالش های موجود در تعامل میان خانواده و مدرسه است که ذیل سه دسته چالش های شناختی و ارتباطی، ساختاری و مدیریتی، و انگیزشی و ارزشی تبیین شده است. در نهایت نه اصل از جمله اصل تعامل بر مبنای اشتراکات فرهنگی و اجتماعی، اصل تعریف تدریجی و مشارکتی، تغییر اصل اصالت، تعامل اصل توانمندسازی، متقابل اصل برنامه محوری و انسجام در تعامل، و اصل تنوع در شیوه های تعامل به عنوان اصول تعامل خانواده و مدرسه تراز تدوین شده است. یافته های این پژوهش ضمن تاکید بر اهمیت تعامل مدرسه با خانواده، تلاش در جهت کاهش چالش های تعامل و در نظر گرفتن اصول تعامل به منظور ایجاد تعاملی مطلوب و هم افزا در حوزه تربیت را ضروری می داند.

کلیدواژه ها:

خانواده ، مدرسه تراز ، تعامل خانواده و مدرسه ، چالش های تعامل ، اصول تعامل ، مطالعه پدیدارشناسانه