بررسی تاثیر مطالعات خارج درسی بر کارایی تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان مراغه

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش و تاثیر مطالعات خارج درسی (به عنوان شاخصی از سرمایه فرهنگی) بر کارایی تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه دوره دوم شهرستان مراغه انجام شده است. روش شناسی: این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی و با رویکرد مقطعی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوره دوم آموزش و پرورش شهرستان مراغه (N=۶۰۰۴ نفر) بود. با استفاده از فرمول کوکران، تعداد ۳۶۲ نفر به روش نمونه گیری طبقه ای-تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل دو پرسشنامه محقق ساخته (مطالعات خارج درسی، ۱۵ گویه) و پرسشنامه استاندارد کارایی تحصیلی فام و تیلور (۱۹۹۹) با ۴۳ گویه بود. روایی پرسشنامه ها محتوایی و صوری و پایایی آن ها با آلفای کرونباخ به ترتیب ۰.۹۰ و ۰.۷۹ تایید شد. داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون در نرم افزار SPSS ۲۲ تحلیل گردید. یافته ها: نتایج آزمون کولموگروف-اسمیرنف، نرمال بودن توزیع متغیرها را تایید کرد. ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر اصلی r=۰.۲۲۳ و معناداری آن P=۰.۰۰۱ به دست آمد که نشان دهنده رابطه مثبت و معنادار بین مطالعات خارج درسی و کارایی تحصیلی است. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون با مقدار F=۱۸.۳۲۰ و سطح معنی داری P=۰.۰۰۱ نشان داد که مطالعات خارج درسی بر کارایی تحصیلی دانش آموزان تاثیر مثبت و معناداری دارد (β=۰.۲۲۳). بر اساس ضریب تعیین تعدیل شده (۰.۰۴۷)، متغیر مطالعات خارج درسی توانسته است ۴.۷ درصد از واریانس کارایی تحصیلی را پیش بینی کند. نتیجه گیری: مطالعات خارج درسی به عنوان یکی از اجزای کلیدی سرمایه فرهنگی (Bourdieu, ۱۹۷۷)، نقش مهمی در ارتقاء کارایی تحصیلی و موفقیت دانش آموزان دارد. تقویت فرهنگ مطالعه غیردرسی از طریق برنامه ریزی های آموزشی و حمایت های نهادی و خانوادگی، جهت توسعه سواد علمی و مهارت های شناختی در شهرستان مراغه ضروری است.

کلیدواژه ها:

مطالعات خارج درسی ، کارایی تحصیلی ، سرمایه فرهنگی ، کارکردگرایی ساختاری ، مراغه