معرفی و بررسی آرایه های موجود در نسخه قرآن طوماری صفوی به شماره Is۱۶۲۳ محفوظ در کتابخانه چستربیتی

با توجه به اهمیت قرآن کریم، کتاب آرایی همواره در دوره اسلامی و به خصوص عصر صفوی به دلیل حمایت شاهان و شاهزادگان مورد توجه ویژه هنرمندان قرار گرفته است. امروزه انجام پژوهش های مختلف در راستای معرفی نسخه های باقی مانده به شناسایی بهتر سیر تحول در کتاب آرایی قرآن کریم کمک می کند. نگارش و کتابت قرآن کریم دارای شیوه های مختلفی است که یکی از این شیوه ها کتابت قرآن به صورت طوماری است. در این شیوه، هنرمندان به نگارش قرآن کریم در ابعادی متفاوت از سایر نسخه ها می پرداختند. قرآن های طوماری در کنار شباهت با سایر نسخه ها، به دلیل چالش های مختلف نگارش در ابعاد کوچک، دارای تزئینات و شیوه قرآن آرایی منحصر به فردی هستند که آنها را متمایز می کند. یکی از نسخه های باقی مانده از این شیوه قرآن طوماری به شماره Is۱۶۲۳ است که هم اکنون در کتابخانه چستربیتی نگهداری می شود. استفاده از شیوه گلزار که در تزئین قسمتی از قرآن طوماری مورد پژوهش قابل مشاهده است، این قرآن را از دیگر نسخه های قرآنی متمایز می سازد. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال است که شاخصه های کتاب آرایی در این نسخه چگونه است؟ هدف از این پژوهش، شناسایی و تحلیل ویژگی های کتاب آرایی و آرایه های تزئینی مورد استفاده در این نسخه است. روش پژوهش مورد استفاده برای دستیابی به اهداف و پاسخ به سوال، پژوهش توصیفی تحلیلی است و داده های مورد نیاز با استفاده از منابع مکتوب و دیجیتال و مراجعه به سایت کتابخانه چستربیتی گردآوری شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که این نسخه طوماری دارای سرلوح مذهبی است که با بیان نکات قید شده می توان این بخش قرآن طوماری را الحاقی بیان کرد. با بررسی در سایر نسخه های قرآن طوماری در دسترس، نشانه های پایان، آیات سجده، خمس و عشر مشاهده نمی شوند. سرسوره ها نیز فاقد تزئین هستند که مشخصات به دست آمده، نشان از شیوه کتاب آرایی در این نسخه قرآن طوماری دارد.

کلیدواژه ها:

کتاب آرایی صفوی ، قرآن آرایی صفوی ، قرآن ، طوماری ، تذهیبهای قرآنی