تلفیق دانش بومی و فناوریهای نوین برای تحقق افقهای معماری پایدار و آسایش حرارتی در فضاهای باز شهری

این مقاله به بررسی رابطه، اقلیم، فناوریهای بومی و فرم معماری در دستیابی به آسایش حرارتی فضای باز شهری و نقش آن در توسعه پایدار شهرها می پردازد. هدف اصلی تحلیل تاثیر یکپارچه این سه مولفه بر کاهش مصرف انرژی، تعدیل اثر جزیره گرمایی و بهبود کیفیت محیطی در مناطق گرم و خشک، با تمرکز بر کلان شهر تهران است. روش تحقیق مبتنی بر مطالعات میدانی و تحلیل داده های کمی و کیفی است. یافته ها نشان می دهد که اقلیم به عنوان عامل تعیین کننده، فرم معماری را از طریق جهت گیری ساختمان ها (بهینه سازی نسبت ارتفاع به عرض معابر و جهت شمالی جنوبی)، انتخاب مصالح با جرم حرارتی بالا مانند خشت با رسانندگی (۰.۵ W/mK) و الگوهای سایه اندازی شکل می دهد. فناوریهای بومی غیرفعال نظیر بادگیرها، قناتها و حیاطهای مرکزی بدون مصرف انرژی دمای فضاهای باز را تا ۱۰ درجه سانتی گراد کاهش می دهند. تلفیق این راهکارها با نوآوریهای مدرن مانند سقفهای سبز و نماهای دوپوسته موجب کاهش ۳۵ درصدی مصرف انرژی و تعدیل ۱۵ درصدی اثر جزیره گرمایی می شود. همچنین فرم معماری با پارامترهایی مانند نسبت ۱.۵=H/W و استفاده از سطوح بازتابنده آلبدوی (۰.۷) تابش مستقیم خورشید را تا ۳۵٪ کاهش داده و دمای سطوح شهری را ۱۲ درجه پایین می آورد. نتایج حاکی از آن است که ادغام دانش بومی با فناوریهای نوین ضمن حفظ هویت، فرهنگی تاب آوری شهری را در برابر تغییرات اقلیمی افزایش می دهد. چالشهایی نظیر تضاد معماری مدرن با الزامات اقلیمی، محدودیت های فنی و مسائل اقتصادی فرهنگی نیازمند همکاری بین رشته ای، اصلاح مقررات ساخت و ساز و آموزش جامعه است. در مجموع این پژوهش الگویی یکپارچه ارائه می کند که دستیابی به آسایش حرارتی و پایداری شهری را از طریق تعامل هدفمند اقلیم، فناوری و فرم معماری ممکن سازد.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، معماری اقلیمی ، فناوری بومی ، آسایش حرارتی فضای باز ، فرم معماری