خلوت و تعامل اجتماعی در معماری فضاهای فرهنگی: تحلیل تاثیر چیدمان فضا بر رفتار کاربران

فضاهای فرهنگی به عنوان بسترهایی برای تجربه های جمعی، نه تنها باید زمینه تعامل اجتماعی را فراهم آورند بلکه باید امکان خلوت گزینی و حضور فردی را نیز به رسمیت بشناسند. در این راستا چگونگی چیدمان فضایی می تواند نقش تعیین کننده ای در شکل گیری الگوهای رفتاری کاربران ایفا کند. پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه میان چیدمان فضایی و دو نیاز بنیادین، کاربران یعنی خلوت و تعامل اجتماعی انجام شده است. روش تحقیق کیفی-تحلیلی بوده و با بهره گیری از منابع نظری، تحلیل محتوای مطالعات پیشین و تطبیق مفهومی یافته ها پیش رفته است. یافته ها نشان می دهد که مولفه هایی نظیر سلسله مراتب فضایی، مرزهای ادراکی، درجه نفوذپذیری بصری و انعطاف پذیری عملکردی نقشی اساسی در تقویت حق انتخاب کاربر برای حضور در موقعیت خلوت یا جمعی دارند. همچنین رابطه ای دوسویه میان ادراک فضایی کاربران و نوع استفاده آنان از فضا وجود دارد. بر این اساس طراحی فضاهای فرهنگی نیازمند توجه به تعادل میان تنوع عملکردی و انسجام فضایی است تا بتواند پاسخگوی نیازهای روانی، اجتماعی و رفتاری طیف متنوعی از کاربران باشد.

کلیدواژه ها:

خلوت تعامل ، اجتماعی ، چیدمان فضا ، ادراک ، محیطی ، رفتار فضایی کاربران