تحلیل پدیدارشناسی «قوه ی متخیله» و شیوه های مدیریت آن ازمنظر ابن سینا

یکی از قوای باطنی نفس انسانی قوه ی متخیله است. این قوه در سرشت خود بسیار کنشگر و پویاست و، اگر شرایط را برای خیال پردازی فراهم ببیند، لحظه ای درنگ نمی کند. متخیله دسترسی آزاد به دو مخزن خیال و حافظه دارد و، آنگاه که عقل در غفلت به سر می برد، فرصت را مغتنم می شمرد و خیال بافی می کند. مهم ترین کارکرد متخیله در ترکیب کردن صورت های جدا از هم و جداسازی صورت های به‎ هم پیوسته جلوه گر می شود. از میان نفس پژوهان، ابن سینا به ویژگی های پدیداری متخیله اهتمام ویژه داشته و تلاش کرده راهکارها و شیوه های نوینی برای مهار متخیله پیشنهاد دهد. این را هکارها عبارت اند از نظارت و مراقبت پیوسته ی عقل، از دسترس خارج کردن مخزن خیال، به کارگیری هدفمند و روشمند متخیله ازسوی عقل، تقویت جنبه ی معنوی و سلوکی نفس، اصلاح مزاج و سلامتی جسم، برطرف کردن نیازهای بدنی، عادت به راستگویی و پرهیز از نیرنگ است. در این پژوهش، با تکیه بر روش عقلی – تحلیلی، نخست ویژگی های پدیدارشناختی متخیله و سپس شیوه های مدیریت و مهار آن و نیز پیامدهای تخیل افسار گسیخته ازمنظر ابن سینا بازپژوهی شده است.

کلیدواژه ها:

خیال ، متخیله ، ابن سینا ، شهوت ، غضب ، عقل