مشورت در فقه اسلامی تحلیل نقش و جایگاه آن در تصمیم گیری حاکمان و رهبران

مشورت به عنوان اصلی عقلانی و مورد تاکید در فقه اسلامی از وظایف بنیادین حاکمان در اداره جامعه اسلامی به شمار میرود. این، اصل به ویژه در مسائل پیچیده اجتماعی که شناخت همه جانبه آنها فراتر از توان فرد است نقشی کلیدی ایفا میکند. پژوهش حاضر با رویکردی تطبیقی به بررسی مبانی فقهی مشورت در مدیریت جامعه و کارکرد آن در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران میپردازد. هدف اصلی این مطالعه پاسخ به این پرسش است که آیا رای اکثریت مشاوران برای حاکم اسلامی الزام آور است به گونه ای که وی را ملزم به چشم پوشی از نظر شخصی یا همراهی با دیدگاه اقلیت کند؟ این تحقیق با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای، دیدگاه های فقهی مختلف را بررسی کرده و تحلیل حقوقی جامعی از جایگاه نهادهای مشورتی در ایران ارائه می دهد. در فقه اسلامی مشورت صرفا ابزاری طریقی برای تصمیم سازی است و الزامی فراتر از آن ندارد؛ حال آنکه در نظام حقوقی ایران نهادهای مشورتی نقشی فراتر از تصمیم سازی یعنی مشارکت در تصمیم گیری و اداره جامعه، بر عهده دارند. این مطالعه نه تنها به تبیین تمایزات نظری و عملی مشورت در این دو حوزه می پردازد، بلکه ظرفیتهای غنی فقه اسلامی را برای تقویت نظام حقوقی معاصر ایران روشن میسازد.

کلیدواژه ها:

فقه اسلامی ، مشورت ، حاکم اسلامی ، تصمیم سازی ، نظام حقوقی ، ایران ، نهادهای مشورتی ، قانون اساسی