مدیریت سبز در محتوای سیاست های توسعه ایران

در سال های اخیر، تشدید بحران های زیست محیطی نظیر کاهش منابع، تغییرات اقلیمی و آلودگی موجب توجه روزافزون به ضرورت توسعه پایدار شده است. در پاسخ به این دغدغه ها، مدیریت سبز به عنوان رویکردی نوین مطرح شده که می کوشد میان مسئولیت پذیری زیست محیطی و رشد اقتصادی تعادل برقرار سازد. در ایران، با وجود تصویب قوانین مربوط به مدیریت سبز، اجرای این سیاست ها هنوز به صورت پراکنده و ناکارآمد ادامه دارد. این مقاله با هدف بررسی وضعیت، چالش ها و محتوای سیاست های کلان کشور در حوزه مدیریت سبز به تحلیل اسنادی مانند سند چشم انداز، برنامه های توسعه و سیاست های کلی نظام پرداخته است. پژوهش با روش کیفی و تحلیل مضمون انجام شده و از نرم افزار تخصصی برای شناسایی مولفه های تکرارشونده بهره گرفته شده است. یافته ها حاکی از آن است که توجه به مولفه های مدیریت سبز در اسناد مختلف ناهماهنگ بوده و اغلب بر بهینه سازی انرژی و کاهش آلودگی تمرکز یافته است، در حالی که ابعاد فرهنگی، آموزشی و زیربنایی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند. برخی اسناد تنها به کلی گویی بسنده کرده اند و فاقد سازوکارهای اجرایی مشخص هستند. چالش های اصلی اجرای مدیریت سبز شامل ضعف قوانین الزام آور، ناهماهنگی نهادی، کمبود زیرساخت های مدرن و نبود آگاهی و مشارکت عمومی است. در چنین شرایطی، تحقق مدیریت سبز نیازمند اصلاح ساختاری، آموزش فراگیر، حمایت از نوآوری های زیست محیطی و سرمایه گذاری هدفمند در زیرساخت هاست. این مطالعه با تاکید بر گذار از تعهدات شعاری به کنش های واقعی، بر لزوم تقویت بنیان های فرهنگی، قانونی و سازمانی حکمرانی زیست محیطی برای دستیابی به توسعه پایدار و تاب آوری اقتصادی و اجتماعی در ایران تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

مدیریت سبز ، اسناد بالادستی ، سیاست های کلی نظام ، برنامه های پنج ساله توسعه ، سند چشم انداز ۱۴۰۴