اخوان المسلمین و نظم جهانی: پراکندگی در نظر و تفاوت در عمل

از زمان تشکیل جنبش اخوان المسلمین بعنوان گروهی اسلامگرا، بیش از هفتاد سال می گذرد. درباره اینکه این گروه در بعد جهانی چگونه می اندیشد و بدنبال چیست؟ ضعف و خلاء پژوهشی وجود دارد. بنابراین پرسش مقاله پیش رو این است که نظم مطلوب جهانی مورد نظر اخوان المسلمین چیست و شاخه های مختلف اخوان المسلمین در این خصوص چگونه می اندیشند؟ برای پاسخ به سوال پژوهش از روش کیفی از نوع مقایسه ای استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان دادند اخوان المسلمین را برحسب دو شاخص میزان کنش سیاسی و نوع نگاه به نظم جهانی به دو گروه می توان تقسیم بندی کرد. طبق معیار اول به کنشگران و منفعلان و طبق معیار دوم به محافظه-کاران و تجدیدنظر طلبان. تجدیدنظرطلبان به تغییر شاکله قدرت در جهان می اندیشند و محوریت نظم مطلوب را متوجه نظام خلافت کرده می کنند؛ البته بعضی از شعبات در سازوکارهای آن ایده هایی برگرفته از اندیشه های نوین همچون نهادگرایی و دموکراسی را وارد نظم مورد نظر خویش می سازند. در نقطه مقابل، محافظه کاران ضمن پذیرش نظم جهانی کنونی و غیرممکن دانستن یا هزینه بر بودن تغییر آن، تلاش می نمایند تا منافع و اهداف سیاسی خود را از بطن ساختار کنونی جهان بدست آورند.

کلیدواژه ها:

اخوان المسلمین ، نظم جهانی ، نظام بین الملل ، اسلام سیاسی ، جهان اسلام ، غرب ، خلافت گرایی